Misyjne drogi do Lidy prowadzą z polski

Ślub królowej Jadwigi z Jagiełłą. Chrzest wielkiego księstwa litewskiego

 

W 1384 r. 13 października zostaje tryumfalnie wprowadzona na Wawel andegaweńska królewna Jadwiga. Dwa dni później 15 października prymas arcybiskup Bodzanta, namaszcza ją i koronuję na króla Polski. Mocą tej koronacji Jadwiga nie tylko nazywa się królową, jak się zowią królewskie małżonki, lecz równocześnie obejmuję nad Polską królewską władzę jako rzeczywista władczyni i spadkobierczyni korony i berła królów polskich. Na północny wschód od Polski rozciągały się w tym czasie wielkie obszary litewskiego państwa, którymi władał syn Olgierda, książę Jagiełło. Tego to księcia postanowili małopolscy panowie dać Jadwidze za męża.

Dnia 18 stycznia 1385r. stanęli przed Jadwigą posłowie Księstwa Litewskiego i przez usta Skirgiełły oświadczyli: ,,Jagiełło z wszystkimi braćmi dotąd nie ochrzczonymi, z wszystką szlachtą swych krain, od najniższego do najwyższego, chce przyjąć wiarę katolicką w świętym rzymskim Kościele. Przyrzeka wszystkie skarby obrócić na odzyskanie uszczerbków i strat korony polskiej przez kogokolwiek poczynionych, jeśli Wasza Królewska Mość oddasz mu swoją rękę (...)".

W bocznej nawie wawelskiej katedry, jako świadek tych wiekopomnych wydarzeń , wisi piękny, duży krzyż na srebrnej blasze, zwany ,,krucyfiksem Jadwigi." Przed nim, u stóp Ukrzyżowanego, trwała królowa długie chwile na modlitwie i rozmyślaniu, szukając tu ratunku i pokoju duszy. Tu też podjęła ostateczną decyzję - wpatrzona w cierpiącego Chrystusa. Legenda głosi, że Jezus przemówił do niej z krzyża: "Czyń, co widzisz." ,,Bądź wola Twoja, Panie! Z miłości ku Tobie wyrzekam się osobistych upodobań i pragnień, jakie łączyłam z Wilhelmem (książę niemiecki, z którym była zaręczona jeszcze w piątym roku swego życia), a oddam swoją rękę Jagielle. Weź Panie wolność moją i miłość serca mojego, a uwielbij Siebie, rozszerz swoją Ewangelię na litewskie ludy, przywiedź je do Kościoła Swojego. Mnie daj tylko łaskę Swoją i miłość ku Tobie. Pragnę tylko tego, żeby zostać Twoją służebnicą". "Tak" Królowej zadecydowało na przebieg całej dalszej historii jak Polski tak i Wielkiego Księstwa Litewskiego.

 

Będziesz dla Polski złotą różą,

Gwiazdą w szafirów skłonie -

Łzy, co dziewczęce szczęście burzą

We skarb zawrzeją łonie...

 

I za lat setki,

Skoro już wymrą wszyscy dziś potomni,

Jeszcze ten naród w litości dla Ciebie

O tych łzach twoich - nie zapomni.

Stanisław Wyspiański

 

12 lutego 1386r. Jagiełło ze swoim orszakiem przybywa do Krakowa i uroczyście wjeżdża na Wawel. Dnia 14 lutego następuje chrzest Jagiełły, na którym przyjmuję on imię Władysław. 18 lutego tegoż roku stanęli przy ołtarzu w katedrze na Wawelu królowa Jadwiga i Wielki Książe Jagiełło. Metropolita Bodzanta pobłogosławił ten związek małżeński, a 4 marca wkłada na skronie Władysława koronę królewską.

Chrzest i małżeństwo wielkiego księcia Władysława Jagiełły władcy Wielkiego Księstwa Litewskiego ( WKL) z królem Polski Jadwigą, otwarły nowy rozdział w dziejach Polski i Litwy. Na mocy aktu unii w Krewie, zawartej dnia 14 sierpnia 1385r., Wielki Książe Jagiełło zobowiązał się w zamian za małżeństwo z królową Jadwigą do przyjęcia wraz ze swoją rodziną i całym narodem litewskim chrztu w Kościele katolickim, co zostało potwierdzone w Wołkowysku dnia 11 stycznia 1386r.

W dniu 22 lutego 1387r. w Wilnie dokonuje się zapowiedziany chrzest książąt i bojarów, a od wiosny tegoż roku rozpoczyna się na skalę państwową chrzest pogańskiej części narodów WKL. Jednym z pierwszych następstw chrztu władcy litewskiego było utworzenie biskupstwa w Wilnie przy kościele św. Stanisława Biskupa i św. Władysława Wyznawcy. 12 marca 1388r. zgodnie z prośbą królewską papież Urban VI Bullą "Romanus pontificae" zleca biskupowi poznańskiemu Dobrogostowi, jako legatowi papieskiemu, by po zbadaniu wymaganych warunków erygował nową diecezję w Wilnie i wyniósł kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika do godności kościoła katedralnego oraz mianował biskupa Andrzeja, dotychczasowego biskupa Saretu jej pierwszym ordynariuszem. Nowa diecezja obejmuje swymi granicami całe WKL, za wyjątkiem ziem ruskich (ukraińskich) należących do diecezji kamienieckiej i powstałej nieco później diecezji włodzimierskiej. Dzięki fundacji królowej Jadwigi Litwini mogli kształcić się na księży najpierw w Pradze, później zaś w Akademii Krakowskiej. Proces nawracania kraju odbywał się stopniowo. Najdłużej przy pogaństwie trwała ludność Żmudzi, która oficjalnie przyjęła chrzest dwa lata po bitwie grunwaldzkiej, wtedy została zwrócona WKL , bo wcześniej zmuszony był ją oddać Krzyżakom Witold . W 1417r. powstaje diecezja żmudzka z siedzibą biskupią w Miednikach .

W 1413 roku w Horodle nad Bugiem podpisano nowe akty Unii, uzupełniające poprzednio zawarte między dynastiami unie personalne. W Unii Horodelskiej, którą prof. Halecki nazywa najważniejszym aktem, zawartym w całej historii Polski i Wielkiego Księstwa - ,, narody spoiły się ze sobą": ,,W Imię Pańskie. Amen. Aby to pamiętano na zawsze. Wiadome i znane jest wszystkim, że nie dozna Łaski Zbawienia, kto się na miłości nie oprze. Przez miłość bowiem prawa są ustawiane, królestwa rządzone, w miastach porządek panuje, a dobrobyt państwa osiąga najwyższy poziom . Oby miłość nas złączyła, uczyniła wolnymi, nas, których religia, równość praw i przywilejów już złączyła..."

Jadwiga swym ofiarnym czynem i heroicznym życiem kładzie podwaliny pod państwową świętość naszej wspólnej Wielkiej Rzeczypospolitej Jagiellońskiej. Wprawdzie królowa Jadwiga nie pozostawiła po sobie potomstwa. Długo oczekiwana i wymodlona córeczka, ojcem chrzestnym której został Papież Bonifacy, a Książę Witold ofiarował jej srebrną kołyskę, kilka tygodni po urodzeniu umiera, a niedługo po niej umiera i Jadwiga. I chociaż, powtarzam, nie pozostawiła po sobie ta zacna królowa potomstwa, to jednak została ona, jak powiedział Jan Paweł II "Matką Narodów". W homilii (10.06.1987 r.), w katedrze wawelskiej, w czasie podniesienia relikwii królowej Jadwigi Papież zwraca się do błogosławionej słowami: "Jadwigo, ty jeszcze nie umiłowałaś "aż do końca". Kres twojej miłości leży dalej, poza granicami tego, co tutaj, na zamek wawelski, na polski tron, przyniosło twoje dziewczęce serce. Kres twojej miłości leży dalej. Bóg cię postawił w pośrodku ludów i narodów. Powołał Cię, abyś ogarnęła swym sercem ich losy, ich dążenia, ich zmagania. Abyś odgadła Boże zamiary w stosunku do Polski, do Litwy, do ziem ruskich. (...)"

Dzięki związkowi Jadwigi z Jagiełłą powstaje jedyne w historii ludzkości wielkie mocarstwo, nie tworzone na lotnym piasku mordu wojennego i podboju, lecz zbudowane na opoce Miłości Boga i bliźniego. Gdyby te wielkie słowa były rzetelnie dochowane, to mielibyśmy już w XV wieku pierwsze państwo rządzące się prawem Bożym.

Jadwiga, ostatni król z rodu Piastów, zgodziła się za natchnieniem Bożym, ulec prośbom panów polskich i wbrew swoim czysto ludzkim upodobaniom, narażając się na pomówienia i oszczerstwa ze strony Habsburgów i Krzyżaków, poszła za głosem Pana spełniając Jego wolę i przez małżeństwo z Jagiełłą objęła z nim panowanie nad czterema narodami, niosąc tym narodom w darze swe serce ofiarowane Zbawicielowi.

Historia niestety wykazała, że jej narody dar ten w dużej mierze zmarnowały. Ale bądźmy pewni jednej rzeczy - Matka Boża, Której jako Królowej została oddana Rzeczpospolita przez Jana Kazimierza w roku 1689, nie wypowiedziała jeszcze swego ostatniego słowa. Wszystko wskazuje na to, że w końcu zrozumieją narody św. Jadwigi, w czym ich szczęście i dostatek, i potęga się kryje: w budowie na ,,błogosławionej ziemi" wspólnymi siłami Królestwa Niepokalanej, przez oparcie go na Prawie Jej Syna.

***

W 1569 roku zostaje podpisana Unia Lubelska, na mocy której budowano wspólną Rzeczpospolitą. Złożyły się na nią obszary obecnej Polski, Białorusi, Ukrainy i Litwy (Lietuva). W państwie zwanym ,,RZECZPOSPOLITĄ" - pisze prof. Halecki - Litwa właściwa i Żmudź zachowała wszystkie prerogatywy Wielkiego Księstwa, równorzędnego z Koroną. Korona zaś obejmowała odtąd ziemie rdzenie polskie i rdzennie ruskie (ukraińskie). Obie części Rzeczypospolitej, to jest Wielkie Księstwo i Korona zachowały osobną administrację, armię, skarb i prawo. Tylko władza ustawodawcza była odtąd wspólna, co zapewniało jedność polityki ogólnej. Podobnie jak wspólna elekcja króla zapewniała trwałość Unii.