Polskie pismo historyczno- krajoznawcze
na Białorusi

 

23 marca przełożony Domu św. Trójcy w Baranowiczach i koordynator pracy księży Werbistów w Europie Wschodniej - ks. Jerzy Mazur ( 44 lata) został mianowany przez Jana Pawła II biskupem pomocniczym administratora apostolskiego azjatyckiej części Rosji.

***

W Muzeum Etnograficznym w Gdańsku od marca do sierpnia była otwarta wystawa pod tytułem - "Co kryły walizki repatriantów", na której były przedstawione pamiątki przywiezione ze Wschodu przez repatriantów. Inicjatorka tej wystawy dyrektor Muzeum pani Blacharska powiedziała, że idea tej wystawy zrodziła się u niej po przeczytaniu książki Aleksandra Jurewicza "LIDA".

***

8-9 maja w Łazdunach odbyło się kolejne diecezialne spotkanie młodzieży katolickiej. Jest to wielkie wydarzenie nie tylko duchowe, lecz także kulturalne. Modlitwie i rozmyslaniu towarzyszą liczne wystąpienia artystyczne. W tym roku wystąpili "Kresowiacy" (stali bywalcy tych spotkań) oraz zespół Klubu Sybiraków z Lidy.

***

10 maja w Domu ZPB przewodniczący ZHP na Białorusi Wiesław Kiewlak odczytał swój rozkaz o powołaniu Szczepu ZHPnaB w Lidzie. Drużynowa II Lidzkiej Drużyny Harcerskiej "Puszcza" Anna Juchniewicz została mianowana na komendantkę nowopowstałego szczepu. Na uroczystości byli obecni goście - harcerze z Łodzi.

***

Z okazji 775 rocznicy założenia Nieświeża białoruska poczta wydała kartkę pocztową i znaczek pocztowy.

***

W dniach 11-16 maja w Lidzie odbył się kurs języka polskiego dla nauczycieli z Lidy i rejonu lidzkiego prowadzony przez panie Małgorzatę Małyską i Grażynę Wiśniewską z Polonijnego Centrum Nauczycielskiego. Kurs zorganizowało obwodowe kuratorium.

***

Dr. Mariusz Maszkiewicz został nowym ambasadorem Rzeczypospolitej na Białorusi.

***

13 maja zespół "Kresowiacy" na zaproszenie księdza Mariusza Iliaszewicza wziął udział w uroczystościach z okazji peregrynacjo figurki MB Fatimskiej w parafii juraciskiej.

***

Pod koniec maja został określony status domu wybudowanego przez Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" dla Polaków Lidy - "Dom ZPB w Lidzie" - przynajmniej tak brzmi tabliczka umieszczona na budynku. Jednak nie wszystkim takie określenie spodobało się, ponieważ wkrótce ona została wyrwana z muru przez nieznanych sprawców (jak twierdzi prezes ZPB).

***

24-25 maja w Warszawie obchodzono 50-tą rocznicę stracenia bohatera II wojny światowej, naszego krajana - rotmistrza Witolda Pileckiego (p. "ZL" 21-22). W kilku miejscach Warszawy związanych z jego działalnością harcerze zaciągnęli warty, złożono kwiaty. W Katedrze Polowej Wojska Polskiego odprawiono uroczystą mszę świętą w Jego intencji. Odbyło się złożenie wieńców na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, na tzw. Łączce, gdzie najprawdopodobniej rotmistrz Pilecki został pochowany. Następnego dnia w Centralnej Bibliotece Wojskowej odbyło się okolicznościowe sympozjum. Głos zabierali, minister Jacek Taylor, senator Władysław Bartoszewski, współtowarzysze broni rotmistrza, dzieci Pileckiego: Andrzej i Zofia. W sympozjum uczestniczyła licznie przybyła młodzież ze szkół imienia Witolda Pileckiego, śpiewał Chór Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego, a oprawę muzyczną i recytację przedstawili uczniowie warszawskich szkół muzycznych. Na zakończenie odbyło się otwarcie wystawy poświęconej życiu i działalności rotmistrza Pileckiego.

***

W dniach 28-29 maja drużyna dziecięca Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej wzięła udział w miejskich zawodach turystycznych nad Niemnem. 30-31 maja ich miejsce zajęli starsi turyści. I chociaż nie udało się wywalczyć pierwszego miejsca pokazaliśmy, że istniejemy, że walczymy pod polską flagą i śpiewamy piękne piosenki polskie.

***

7 czerwca w Raduniu odbyła się Msza św. prymicyjna ks. Andrzeja Rodziewicza, który pochodzi z tej parafii. Mszę świętą uświetnił swym śpiewem zespół "Kresowiacy". Po Mszy odbył się koncert.

***

14 czerwca w Domu ZPB gościł żydowski zespół "Szałom" pod kierownictwem Michała Dwilańskiego. Artyści przedstawili znane melodie żydowskie i polskie.

***

W Nieświeżu odbyło się otwarcie Domu Polskiego, który ufundowało Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii. Delegacja tego Stowarzyszenia uczestniczyła w uroczystościach. Z Mińska przyjechał I sekretarz ambasady polskiej Waldemar Mendzelewski, a z Warszawy - dyrektor Stowarzyszenia "Wspólnoty Polskiej"- Andrzej Chodkiewicz.

***

5 czerwca Lidę odwiedziła delegacja Klubu Seniorów Lotnictwa Polskiego z Białegostoku. Celem wizyty było uzupełnienie prac na odnawianej kwaterze wojskowej cmentarza przy ul. Grażyny (Engielsa).

***

7 czerwca w Nowogródku odbył się VII Festiwal Polskiej Piosenki, w którym brał udział zespół ZPB z Lidy -"Przyjaciele". W Festiwalu także uczestniczyły: orkiestra ludowa "Żytnica" z Korelicz, zespół "Nowogródczyzna" z Nowogródka, "Pokój i dobro" i "Kamerata" ze Słonimia, "Iwianka" z Iwia, "Promień" ze Szczuczyna. Dwa inne zespoły lidzkiego oddziału - "Miłość" i "Słowianeczka" brały udział w republikańskim Festiwalu "Malwy" w Mińsku.

***

Prezydencka administracja grodzieńskiego obwodu zadecydowała, że każde miasto i miasteczko za 5 lat powinno mieć własny herb.

***

W ramach projektu Światowego Instytutu Wolnej Prasy w USA 8-9 czerwca w Grodnie odbyło się seminarium dziennikarskie "Efektywność działalności środków masowego przekazu na Białorusi" organizowane przez Białoruską Asocjację Dziennikarzy i Mińską Asocjację "Wolne Słowo". W seminarium wziął udział redaktor "Ziemi Lidzkiej" Aleksander Kołyszko.

***

Lida oraz Październikowy i Leninski rejony Grodna są najbardziej kryminalnymi regionami Grodzienszczyzny. Na 10 tysięcy mieszkańców przypada 50,2 przestępstw.

***

15 czerwca ks. dziekan Nowogródzki - Antoni Dziemianko odprawił w farze uroczystą mszę św. za poległych obrońców naszego kraju, a w szczególności za dowódcę VIII batalionu nowogródzkiego Okręgu AK - por. Władysława Mossalskiego, ps. "Jastrzębiec", który zginął pod Wsielubiem 8.06.1944r. W Nowogródzkiej farze jest tablica poświęcona mu. We mszy św. wzięli udział kombatanci z Wielkiej Brytanii. A tak samo skarbnik "Wspólnoty Polskiej" pani Agnieszka Bogucka.

***

14 czerwca polski chór "Czerwone maki" z Mińska dał koncert w Bieniakoniach oraz Bolciennikach.

***

W Grodnie zostało założone Białoruskie Krajoznawcze Towarzystwo imienia naszego krajana Teodora Narbutta.

***

Jak co roku tysiące pielgrzymów z całej Diecezji Grodzieńskiej przyszło 4 lipca do Matki Bożej Trokielskiej. Przybyły pielgrzymki z 59 parafii. Na taką uroczystość przybyło trzech biskupów: Nuncjusz papieski na Białorusi JE ks. arcbp. Dominik Hruszowski, nasz biskup-JE ks. bp. Aleksander Kaszkiewicz i gość z Polski - JE ks. bp. Tadeusz Zawistowski. Był i dyrektor Misji Polskiej w Paryżu - ks. prałat Stanisław Jeż.

W czasie tych uroczystości nuncjusz Papieski-je ks. abp Hruszowski ogłosił radosną nowinę - Papież Jan Paweł II mianował dziekana Nowogródzkiego ks. Antoniego Dziemianko - biskupem pomocniczym Diecezji Grodzieńskiej.

***

Studia w Polsce są marzeniem dla wielu młodych ludzi z Białorusi. W tym roku na takie studia ubiegało się 14 członków TKPZL. Na studia dostali się: KUL - Grażyna Łukasz (historia), Julia Radynska (psychologia), Politechnika Koszalińska - Maria Bielajewska i Swietłana Czerniak (ekonomia) oraz stypendium MEN - Irena Kurkul (ekonomia), Olga Nowokszczonowa, Irena Kasper (filologia polska). Na studia także dostali się członkowie Lidzkiego oddziału ZPB - Anna Miakszyło, Andrzej Rybak i Anna Juchniewicz. Wszyscy ww. oprócz A. Rybaka są wychowankami nauczycielki mgr Ireny Kołyszko. Gratulujemy studentom i młodej wychowawczyni.

***

Lato polonijne. Na przełomie maja i czerwca grupa dzieci ze szkoły nr 11 spędziła wspaniałe dwa tygodnie w Koszalinie i okolicach. Dzieci nie tylko wypoczywały, lecz także uczyli się w polskiej szkole razem ze swoimi rówieśnikami. Organizatorami takich wakacji wystąpił oddział Wspólnoty Polskiej w Koszalinie. Na zaproszenie "Wspólnoty Polskiej" 30 osobowa grupa uczniów wypoczywała w Toruniu. Dwie harcerskie drużyny lidzkiego oddziału ZPB - "Puszcza" i "Lidzki promień" uczestniczyli w obozie harcerskim w Łodzi. W końcu sierpnia 30-osobowa grupa dzieci przebywała w okolicach Gdańska na zaproszenie Fundacji "Polonia". Dziękujemy wszystkim, kto przyczynił do organizowania wypoczynku polskich dzieci.

***

3 lipca Zdzięciół obchodził swoją wielką rocznicę - 500-lecie założenia tego miasteczka.

***

9 lipca w Warszawie odbyło się spotkanie przewodniczącej Komisji Senatu RP ds. Polonii i Polaków Poza Granicami senator Janiny Sagatowskiej

i prezesa TKPZL Aleksandra Kołyszko.

***

11 lipca po raz czwarty był postawiony krzyż na grobie ks. Falkowskiego, usunięto go dopiero 13 lipca. Wojna z krzyżami jednak trwa.

***

W połowie lipca przypada 45 rocznica zjawienia się w Lidzie pierwszego autobusu miejskiego. Stało się to w 1953 r., gdy na ulicach miasta zjawiło się 2 autobusy GAZ-03-30 na 16 pasażerów. Obecnie na 10 liniach miejskich pracuje średnio 35 autobusów dziennie.

***

W dniach 17-22 lipca na Ziemi Lidzkiej i Nowogródzkiej gościli akowcy z Nowogródzkiego Okręgu AK. Na czele delegacji był przewodniczący Stowarzyszenia Żołnierzy AK Nowogródzkiego Okręgu - pan Bolesław Lisowski.

***

23 lipca w Bieniakoniach Konsul Generalny RP w Grodnie pan Sylwester Szostak wręczył znanemu poecie Ziemi Lidzkiej - panu Michałowi Wołosewiczowi w imieniu Ministra Spraw Zagranicznych Polski Bronisława Gieremka - "Dyplom za wybitne zasługi dla kultury polskiej w świecie".

***

Z inicjatywy kierownika straży ogniowej w Słonimiu i za zgodą władz Słonimia z wieży straży ogniowej teraz codziennie rozbrzmiewa "Polonez Ogińskiego". Naprawdę jest to godna poszanowania inicjatywa po odnowieniu przedwojennej tradycji.

***

16-22 lipca po raz trzeci w Nowogródku odbyły się "Spotkania Nowogródzian", organizowane przez oddział ZPB. Uczestnicy przejechali się Szlakiem Mickiewicza, zwiedzili Muzeum Poety, posłuchali koncertów chóru "Nowogródczyzna", zespołu żołnierzy AK z Warszawy oraz zespołu "Ziemia Elblągska". W Domu Kultury "Oktiabr" odbyło się spotkanie z Barbarą Wachowicz i promocja jej książki "Ty jesteś jak zdrowie".

***

Sierpień na Białorusi, jak i w lata socjalistyczne, jest miesiącem "walki o urodzaj". Wracają trochę już zapomniane metody pracy, jak opiekę przedsiębiorstw nad słabymi kołchozami. Władze mieli sporo problemów by zmusić przedsiębiorstwa wkładać własne pieniądze w taką pomoc. Najchętniej idą na współpracę z dobrymi rolnikami, gdzie jest np. masarnia (w. Jodki) lub gorzelnia (Mały Możejków).

***

W dniach 20 lipca - 2 sierpnia Społeczne Zjednoczenie Harcerstwo Polskie przy współudziale Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej po raz drugi zorganizowało nad Niemnem obóz harcerski. W ciągu dwóch tygodni harcerze szkolili swoje umiejętności, zdobywali nowe stopnie i sprawności, odbyli rajd po miejscach walk Zgrupowania Nadniemeńskiego AK, w Niecieczy na grobach żołnierzy odbył się uroczysty apel.

***

12 sierpnia Konsul Generalny RP w Grodnie pan Sylwester Szostak zorganizował spotkanie z okazji Dnia Wojska Polskiego. Z tej okazji do Lidy przybyli weterani Armii Krajowej, I i II Armii Ludowego Wojska Polskiego, Wojsk Polskich na Zachodzie. Na uroczystości przybył także attache wojenny Ambasady RP w Mińsku płk Maciej Wołoszyk. Przed rozpoczęciem spotkania delegacje złożyły kwiaty i zapaliły

znicze na cmentarzu wojskowym.

***

30 września TKPZL zorganizowało krajoznawczą wycieczkę po zachodnich krańcach Lidzkiego powiatu. Uczestnicy zwiedziły kościoły w Iszczołnie, Szczuczynie, Rożańce, Ladsku, Dziembrowie, Ostrynie, siedziby w Lebiodce Iwanowskich, Kościeniewie i Gurnoflu oraz Ewłasze - miejsce śmierci legendarnego "Ponurego" - mjra Jana Piwnika.

 

Nowości wydawnicze.

Ukazał się pierwszy numer kwartalnika "Od murów lidzkich". Założycielem pisma jest Lidzkie literackie zjednoczenie "Ruń". Intencją redakcji jest prezentacja twórców z Ziemi Lidzkiej - poetów, literatów, kompozytorów, plastyków itd. Pierwszy numer zawiera wiersze

Wiktora Boczarowa, Swietłany Ciszuk, Jana Guszczynskiego, Michała Jorsza, Jerzego Karejwy, Weroniki Lecieckiej, Piotra Makarewicza, Marii Masło, Michasia Mielnika, Leopolda Pyrskiego, Smaragda Sliwko, Alesia Staduba, Stanisława Sudnika, Włodzimierza Waśko, opowiadanie Lilii Sazanowiec oraz muzykę Swietłany Mielnikowoj. Wyboru dokonał Stanisław Sudnik.

***

Nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazała się kontynuacja "Bożej podszewki" Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz, przedstawiająca dzieje rodu Jurewiczów w powojennej Polsce.

??????.???????