|
|
Kwatera wojskowa parafialnego cmentarza katolickiego w Lidzie
Jak już informowaliśmy Czytelników na kwaterze wojskowej katolickiego cmentarza przy ul. Engielsa (Grażyny) latem ubiegłego roku zostały przeprowadzone prace renowacyjne. Członkowie lidzkiego Klubu Żołnierzy AK przy ZPB odnowili krzyże i nagrobki. Szczere Bóg zapłać za tą piękną pracę. Jednak uważamy, że zabrakło odpowiedniego naukowego przyszykowania tej pracy przez decydentów w wyniku czego został zmieniony pierwotny wygląd i układ grobów w kwaterze (por. foto i plan inwentarizacji) , co jest niedopuszczalne przy pracy na terenie historycznym jakim jest niniejsza kwatera wojskowa. Drukując materiały archiwalne chcemy przyczynić się do zachowania prawdy historycznej. Uważamy, że konieczne są także prace badawcze w celu ustalenia dokładnego miejsca pochówku zakładników z tzw. Doliny Śmierci oraz sprawdzenia informacji o potajemnym pochówku żołnierzy AK w czasie II wojny światowej.
Redakcja.
Układ mogił w kwaterze lotników i żołnierzy 20-go roku
wg. inwentaryzacji A. Kołyszko we wrześniu 1988 r. i projektu renowacji mgr inż. arch. Dominika Mączyńskiego z Fundacji Ochrony Zabytków wykonanego we wrześniu 1992 r.
Rząd I
nr 1. - + Nieznani
Rząd II
nr 1. - + kan. Władysław Orpel 17 bryg. art. 27.2.1920
nr 2. - + Nieznany
nr. 3 - + Nieznany
nr 4. - + kan. Jan Wawrzyniak szt. 17 bryg. art. 15.3.(+)1920
nr 5. - + Paweł Ryclik 6 bat. 2p. 10.2.1920
nr 6. - + szer. Wiktor Sedlak 6/11 p. strz. W. P. 9.2.1920
nr 7. - + Nieznany
nr 8. - + Nieznany
nr 9. - + Nieznany
nr 10. - + szer. Władysław Alter 10/12 p. strz. W.P. 13.3.1920
nr 11. - + Nieznany
nr 12. - + Józef Borowicki 13.(+)5.(+)1919
nr 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19. - + Nieznany
Rząd III
nr 1. - + Nieznany + Nieznany + Nieznany
nr 2. - + s. żołn. Szkudlarek 3pp W.P. 27.5.1919
nr 3. - ś+p Aleksander Cichocki por. pilot 11 myśl. płk. lotn.
ur. dn. 2+ stycznia 1900 r. zginął śmiercią lotnika 1 maja 1928 r.
nr 4. - + Nieznani
nr 5. - + Nieznan+ + Niezna++
Rząd IV
nr 1 - + Adam Zaleski dn. 12.6.192+
nr 2. - + Nieznani + Nieznani
nr 3. - + szer. Jan Pietraszek 12/5 p.p. 9.6.1920
nr 4. - + Nieznany
nr 5. - + szer. Stefan Mikołajczyk komp. łączn. 12p. strz. 19.3.1920
Rząd V
nr 1. - bez oznakowania, prawdopodobnie grób zbiorowy 83 oficerów i żołnierzy z listy kaplicznej.
nr 2. - + Nieznani
Rząd VI
nr 1. - + siost. Muchlińska czerw. krzyż. 26.8.1919
nr 2. - + siost. Maria Glińska szp. wojsk. 5.2.1920
nr 3. - ś+p Jan Bałukiewicz zm. 25.09.1952 r. żył lat 88
Pokój Jego duszy pamiątka od żony
nr 4. - + Nieznany
nr 5. - ś+p Bolesław Pawlak sierż. 11 myśl. p. lot. zm. dn. 26.1.1928 r.
nr 6. - ś+p Franciszek Czarnecki sierż. pilot 11 myśl. p. lot. 18.6.1927
nr 7. - ś+p Paweł Stengel sierż. pilot 11 myśl. p. lot. 21.1.1928
nr 7a. - pod drzewem ułamany krzyż z napisem + s. szer. Jan Materak 2/69 p. 2. b.
nr 8. - + kan. Józef Pawlak 8/17 art. pol. 21.5.1920
nr 9. - + s. szer. Antoni Dolata 7/69 p. p. 2. b.
nr 10. - + kan. Jan Walkowiak 17 p. art. pol. 29.4.1920
nr 11. - ś+p - bez napisu z metalowym krzyżem
Rząd VII
nr 1. - + Nieznany
nr 2. - + Nieznany
nr 3. - + Seweryn Szymaniuk 16.4.1919
nr 4. - + Feluś Osiecki żołn. w. p. 11.11.1920
nr 5. - + por. Józef Klempinski 7/1 p. strz. 16.4.1919
nr 6. - + Nieznany
nr 7. - + por. M. Szczołkowski 4.10.1920
nr 8. - + wachm. Franciszek Marczyk 1.9.1919
nr 9. - + por. Felicjan Rodkiewicz 3 k. Suwalski pułk 16.4.1919
nr 10. - + Nieznany
nr 11. - + sierż. Jan Wciorka 7/70 p. p. 7.2.1920
nr 12. - + szer. Stanisław Kurasz 19.2.1920
nr 13. - ś+p S. T. M. (krzyż metalowy)
nr 14. - + szer. Mieczysław Minte 4/70 p. p. 19.2.1920
nr 15. - + s. sierż. Stanisław Parzysz 2/69 p. p. 1.4.1920
"Na cmentarzu parafialnym wzniesiono ten krzyż brzozowy na wspólnym grobie 47 ofiar bolszewickiej czerezwyczajki. Mówi o nich wymownie następujący napis na krzyżu: " Mogiła 47 nieznanych z nazwiska Polaków, zakładników Białegostoku, Grodna, Wołkowyska i innych przez bolszewików wywiezionych i następnie przez nich pod Lidą bezlitośnie zamordowanych w pamiętnych miesiącach sierpnia i września 1920 r. O! nie zaprzyjcie się potomni tej niewinnie przelanej krwi i nieinaczej, jak ukochaniem nad wszystko Matki-Ojczyzny, wiecznie czcijcie ich pamięć!"
Polska poległym swoim obrońcom. Wydawnictwo Towarzystwa Opieki nad sierotami po poległych wojskowych w Warszawie. Pod redakcją mjr. Wład. Dunin-Wąsowicza. 1928 r.
Wykaz oficerów i żołnierzy poległych w bitwie o Lidę w kwietniu 1919 r. wg. tablicy z kaplicy cmentarnej (opracował A. Kołyszko)
Aleksanderek Władysław, II pułk legionów, III kompania, legionista.
Baran Stefan, II pułk legionów, (+) kompania, legionista.
Basałaj Wiktor, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Białek Józef, II pułk legionów, II kompania, legionista.
Biały Antoni, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Bieganowski, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Bonar, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Bublewski Jan , strzelec, III komp., pułk suwalski.
Chomicz Feliks, strzelec, II komp., pułk suwalski.
Cybula Józef, II pułk legionów, I kompania, legionista.
Czuper Leon, pułk suwalski, II (+) kompania, strzelec.
Ćwik Stanisław, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Dobrogowski Jerzy, ułan ,7 pułk ułanów, I szwadron.
Duda Franciszek, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Dziuba Władysław, II pułk legionów, II kompania, legionista.
Gołygowski Adam, II pułk legionów, III kompania, legionista.
Goros Teofil, legionista, 4 pułk legionów, 9 kompania.
Gurowski Józef, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Gzymanow Antoni, II pułk legionów, III kompania, legionista.
Hanadunda Józef, strzelec, I komp., pułk suwalski.
Kaleta, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Kędzira Stanisław, II pułk legionów, III kompania, legionista.
Kiemiński Józef, pułk suwalski, porucznik.
Kłosowski, 3 pułk legionów, IV kompania, kapral.
Konopnicki Daniel, kapral, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Kopeć, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Kowalski Jan, legionista, 4 pułk legionów, 9 kompania.
Kozłowski Stanisław, ułan, 7 pułk ułanów, III szwadron.
Kruiczyk Jan, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Krulik, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Kruszewski Stanisław, ułan, 7 pułk ułanów, I szwadron.
Kubiak Wawrzyniec, II pułk legionów, II kompania, legionista.
Kutera Michał, legionista, 3 pułk legionów, II kompania.
Lipczyński Stefan, 7 pułk ułanów, I szwadron, st. ułan.
Maciukiewicz Józef, strzelec, II komp., pułk suwalski.
Majewski Franciszek, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Michałowski Leon, strzelec, pułk suwalski.
Mularczyk Władysław, II pułk legionów, IV kompania, legionista.
Myszkiewicz Włodzimierz, 7 pułk ułanów, I szwadron, ułan.
Nika Jan, II pułk legionów, III kompania, legionista.
Nowak Stanisław, II pułk legionów, IV kompania, legionista.
Nowicki Bronisław, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Orsiniak Jan, II pułk legionów, IV kompania, legionista.
Osika Stanisław, st. żołnierz, 4 pułk legionów, 9 kompania.
Ostrowski Jan, legionista, 4 pułk legionów 10 kompania.
Pałysiewicz, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Paniecki Wacław, ułan, 7 pułk ułanów, II szwadron.
Patura Piotr, II pułk legionów, III kompania, legionista.
Patura, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Piechota Władysław, st. żołnierz, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Pikula Kassjan, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Piwowański Wincenty, II pułk legionów, II kompania, legionista.
Przekop Jan, st. żoln., pułk suwalski.
Przepiórka Stefan, II pułk legionów, II kompania, legionista.
Pszeniczny Feliks, 4 pułk legionów, 9 kompania, plutonowy.
Pycz Bronisław, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Rodkiewicz Felicjan, pułk suwalski, porucznik.
Rodziewicz Bronisław, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Rozkał Antoni, 7 pułk ułanów, III szwadron, kaprał.
Samala Józef, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Skarzyński Bolesław, 3 pułk ułanów, (+) szwadron, ułan.
Suski Jan, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Sykul Władysław, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Szczęsny Izydor, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Szmigielski Bolesław, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Szmigielski Jan, strzelec, pułk suwalski.
Sznajder Ferdynand, 3 pułk ułanów, (+) szwadron, ułan.
Szymański Seweryn, plutonowy, pułk suwalski.
Tomaszewski Zygmunt, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Trus Tomasz, ułan, 7 pułk ułanów, III szwadron.
Tuliszewski Józef, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Ulik Leon, legionista, 3 pułk legionów, III kompania.
Ulisz Serafin, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Waliński Józef, strzelec, III komp., pułk suwalski.
Węgrzynowicz Jan, 3 pułk legionów, I kompania, legionista.
Wiejgad Bronisław, pułk suwalski, I komp., st. żołnierz.
Wykusz, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Wyrwicz Roman, 7 pułk ułanów, I szwadron, kaprał.
Zalewski Stanisław, pułk suwalski, porucznik.
Załuski Stanisław, 4-ty pułk ułanów, 3 szwadron, ułan.
Ziołkowski Stanisław, legionista, 3 pułk legionów, IV kompania.
Zychowicz Tomasz, legionista, 4 pułk legionów, 10 kompania.
Zyliński Henryk, pułk suwalski, porucznik.
Foto. Grób zbiorowy I - 1 po renowacji. Grób zbiorowy V - 1 po renowacji. Foto A. Kołyszko. Tablica z kaplicy cmentarnej. Foto M. Chwojnicki.
