|
|
Kronika Ziemi Lidzkiej i Nowogródczyzny.
Na początku maja grupa żołnierzy z Lidzkiego Klubu Żołnierzy AK uczestniczyła w Zjedzie lagierników, natomiast grupa członków Klubu Sybiraków uczestniczyła w pielgrzymce do Jasnej Góry.
***
13 maja w cerkwi św. Pantelejmona, który jest obecnie pod jurysdykcją patriarchy Konstantynopola, odbyła się Msza św. celebrowana przez arcybiskupa Jurego z USA. Arcybiskup przybył z USA na czele prawosławnej delegacji. We mszy wzięło udział 3 księży prawosławnych, którzy odmówili podporządkowanie się Moskwie. Cerkiew nie mogła pomieścić wszystkich wiernych i wielu z nich musiało stać na dziedzińcu. Było to naprawdę historyczne wydarzenie w życiu parafii.
***
W dniach 16-22 maja TKPZL już po raz czwarty zorganizowało Światowy Zjazd Lidzian. Przybyło ponad 120 gości z Polski, Szwecji, Anglii i Kanady.
***
Odbył się sąd w sprawie uszkodzenia pomnika Lenina w Lidzie. O tym, że pomnik nie miał żadnej wartości artystycznej świadczy fakt, że został oceniony tylko na 30 USD. Wiktor Fiedasiewicz i Igor Stryniewski otrzymali 2,5 i 1,5 lata więzienia z zawieszeniem. Mało zostało w świecie krajów, gdzie za Lenina jeszcze sądzą.
***
W latach 1945-1952 w Słonimiu ukazywało się nielegalne pismo "Duszy balszawickuju hadzinu", które wydawała podziemna białoruska organizacja "Żelazny Wilk". I oto po 44 latach ukazał się nowy numer tego pisma. Czyżby wilk jeszcze żył?
***
W dn. 24-26 maja w Grodnie odbył się I Festiwal Kultur Narodów Białorusi, w którym czynny udział wzięli i Polacy. Lidę reprezentował zespół pieśni i tańca "Przyjaciele".
***
25-27 maja w ambasadzie RP w Mińsku odbyły się egzaminy wstępne na studia do Polski. Od TKPZL na studia dostały się Helena Berdowska ,Oksana Nowokszczonowa, Anżelika Wienskiel ( nauczycielka języka polskiego mgr Irena Kołyszko). Jeszcze jeden uczeń pani Ireny Wiktor Misiewicz został przyjęty do Seminarium duchownego w Grodnie. Gratulujemy!
***
Liczni wierni zgromadzili się w kościele w Krupowie 2 czerwca. Parafia obchodziła potrójne święto: Dzień Patrona parafii - św. Trójcy, Dzień Urodzin oraz Rocznicę Kapłaństwa księdza proboszcza. W uroczystości wziął udział zespół "Kresowiacy". (f.1)
***
W dniu 2 czerwca cała polska klasa ze szkoły Nr 16 przyjęła pierwszą komunię świętą.
***
Na Białorusi jest obchodzone 200-lecie urodzin Jana Czeczota. W Mińsku ukazał się zbiór wierszy poety w języku białoruskim (nakład 4000 egz.), w Grodnie i Koreliczach odbyły się okazjonalne uroczystości. 23 czerwca w Koreliczach został odsłonięty pomnik autorstwa miejscowego rzeźbiarza Sergiusza Szaternika, a w rodzimej wsi poety Maluszycze jego imię nadano ulice.
***
Na międzynarodowym konkursie w Soczy produkcja lidzkiego browaru uzyskała 3 srebrne i 1 brązowy medal. W konkurencji uczestniczyło ponad 170 gatunków piw z WNP, oraz Zachodniej i Wschodniej Europy. Brawo!
***
W księgarni lidzkiej zjawiła się kolejna książka o Lidzie - "W cieniu zamka Gedymina" (nakład 700 egz., w języku rosyjskim). Autorka, pani Eugenia Jarmont (Jarmontowicz), pisze o swoim dzieciństwie i młodości w przedwojennej Lidzie. Cieszy bardzo, że rosyjskojęzyczne czytelnicy też mogą coś-niecoś dowiedzieć się o przedwojennym życiu.
***
W czerwcu prezes Lidzkiego rejonowego oddziału ZPB I.Tyrkin uczestniczyła w Światowym Zjeździe Domów Polonijnych w Krakowie.
***
15 czerwca w Lidzie odbył się egzamin wstępny na wyższe studia architektoniczne. Dwa egzaminy z rysunku i rozmową kwalifikacyjną szczęśliwie przebrnęli Swietłana Krepska z Brześcia i Eryk Pudinowski z Brzozówki. Gratulujemy! Taką piękną możliwość oni otrzymali dzięki Towarzystwu Stypendialnemu z Wrocławia i TKPZL. (f.2)
***
16 czerwca w Zabłociu odbyła się prymicja absolwenta seminarium duchownego w Grodnie - ks. Jana Załogi, który pochodzi z tego miasteczka.
***
17 czerwca wierni nowopowstałej prawosławnej parafii z proboszczem na czele bezprawnie usunęli pamiątkową tablicę ku czci Ludwika Narbutta ze swojej świątyni, byłego kościoła OO. Pijarów.
***
W połowie czerwca na Ziemi Lidzkiej przebywała ekipa Polskiej Telewizji z reżyserem Janem Gębskim na czele, który już nie pierwszy raz do nas przyjeżdża. Tym razem ekipie towarzyszył także pan Tadeusz Filipowski ze światowego Związku żołnierzy AK z Warszawy. Kręcono film o walkach Nowogródzkiego okręgu AK. W zdjęciach wziął udział zespół "Kresowiacy", który nagrał kilka piosenek. To było naprawdę wzruszające. Sam fakt, że u gości stały łzy w oczach, mówi bardzo wiele.
***
W ciągu jednego dnia wszystkie szyldy na lidzkim dworcu kolejowym były zamienione na rosyjskie. Po stanowczym proteście białoruskich organizacyj patriotycznych udało się przywrócić tylko nazwę stacji "Lida" z napisem po białorusku.
***
Po raz pierwszy ekipa Białorusi wzięła udział w Igrzyskach Olimpijskich. Lidzianin Walery Cileńdź wywalczył brązowy medal w zapasach. Jest on pierwszym sportowcem z Ziemi Lidzkiej, który zdobył medal na Igrzyskach. Walery pochodzi z polskiej rodziny.
***
7 lipca w Lidzie przebywała delegacja Stowarzyszenia Wspólnota Polska z Gorzowa Wlkp, która w ciągu 10 dni zwiedzała zabytki Nowogródczyzny, spotykała się z miejscowymi Polakami.
***
10 lipca odbyło się poświęcenia krzyża na miejscu budowy kościoła pw. św. Rodziny w dzielnicy ul. Rybinowskiego. Uroczystego aktu poświęcenia dokonał i celebrował Mszę św. biskup Grodzieński Aleksander Kaszkiewicz. W ten dzień rozpoczął swą pracę duszpasterską w tej parafii nowy proboszcz ks. Józef, który w ubiegłym roku ukończył Seminarium w Grodnie i pochodzi ze znanej polskiej wsi pod Grodnem Sopockinie. (f.3,4)
***
Rekordowa ilość pielgrzymów przybyła 13 lipca do Trokiel. Ponad 5 tysięcy wiernych z 40 parafii z całej Białorusi, a także Polski i Francji wzięli udział we Msze św., którą celebrował ks. biskup Aleksander Kaszkiewicz. Przypomnijmy, że w 1994 r. kościół w Trokielach został Sanktuarium Grodzieńskiej diecezji.
***
Odbył się VII Ogólnopolski Festiwal Twórczości Religijnej - "Gaude Fest 96" . Drugą nagrodę festiwalu zdobył zespół "Swietłana i przyjaciele" z Baranowicz.
***
W dniach 10-18 lipca zespół "Przyjaciele" lidzkiego oddziału ZPB na Przeglądzie Polskich Zespołów folklorystycznych "Kresy 96" w Głogowie zdobył Dyplom I stopnia.
***
Dziecięcy zespół "Gwiazdeczki", działający przy ZPB w Lidzie uczestniczył w warsztatach artystycznych w Koszalinie. Dzieci nie tylko wypoczywały, lecz także kształciły swoje umiejętności muzyczne. Mamy nadzieję, że Lidzianie będą mogli podziwiać ich wkrótce.
***
W Spotkaniach Chórów Polonijnych w Koszalinie wziął udział zespół "Kresowiacy". Oprócz codziennych warsztatów odbyły się także liczne koncerty zespołu w Koszalinie i okolicach, ciekawe i pożyteczne spotkanie z prezydentem Koszalina. (f.5)
***
27 lipca lidzka Rada BNF zorganizowała obchody Święta Niepodległości. We wsi Mochowicze na grobie powstańców 1863 roku odbyła się Msza św., którą celebrował ks. Tomasz ze Słobudki. Wartę honorową przy krzyżach pełnili żołnierze Lidzkiego Klubu Żołnierzy AK.
***
W Dzień Niepodległości nieznani zawiesili portret prezydenta Łukaszenki na miejscowym dworcu autobusowym z podpisem "Prezydent idzi domoj", są to słowa z popularnej piosenki białoruskiej. Drugi taki portret był zawieszony nad rurą dworcowej ubikacji. Jego udało się dość szybko zdjąć, natomiast na zdjęcie drugiego portretu zaproszono straż ogniową.
***
"Caritas" grodzieńskiej diecezji przekazał dużą ilość sprzętu medycznego dla szpitala w Nowogródku. Oprócz tego "Caritas" Polska przydzielił ok. 3500 USD na zakup żywności, odzieży, leków i opłatę kolonii dla dzieci z Baranowicz, Nieświeża, Słonimia, Holszan.
***
Na Grodzieńszczyznie z wizytą prywatną przebywał główny duszpasterz wszystkich Litwinów, mieszkających poza granicami kraju, biskup Paulus Bałtakis. Jest to pierwsza po wojnie podobna wizyta. Biskup odwiedził wieś Pielasę, gdzie go spotkało około 7 tysięcy wiernych, Litwinów, Polaków, Białorusinów.
***
Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej przy współudziale naszej redakcji wydało tomik wierszy "Trzepot wieczności" polskiej poetki z Brześcia Marii Sulimy. Jest to pierwsza pozycja wydawnicza Towarzystwa, które na początku br. otrzymało licencję wydawniczą.
***
Nasz krajan z Sobotnik prezes BNF Zenon Poźniak decyzją Departamentu Stanu USA otrzymał azyl polityczny. Jest to pierwszy taki przypadek po rozpadzie byłego ZSRR.
***
Dużą popularnością cieszą się studia zaoczne, organizowane przez Białostocką filię Uniwersytetu Warszawskiego dla Polaków z Białorusi. Wiele osób z Lidy studiuje nauczanie początkowe i pedagogikę kulturalno-oświatową. W br. do nich dołączyła się p. Anna Komincz, kierowniczka zespołu "Kresowiacy". Gratulujemy!
***
W dniach 24-31 sierpnia zespół "Przyjaciele" brał udział w Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie. Spośród 14 zespołów 2 przedstawiali Białoruś - Lidę i Baranowiczy.
***
Oddział ZPB zdołał wysłać na kolonie do Polski 90 dzieci, wiele z nich przywiozło niezapomniane wrażenia z pobytu. Ciekawe zabawy, spotkania z rówieśnikami z Polski, wycieczki do historycznych miejsc narodu polskiego na długo zostano w sercu.
***
Dzięki ofiarności przyjaciół TKPZL w Polsce ponad 110 dzieci z Lidy i okolic poznawało kraj swoich przodków. Lidzianie byli w Giżycku, Santoku, okolicach Warszawy i Opola.
***
Harcerskie lato. 3 harcerki z I LDH im. W.Pileckiego i 3 harcerki z II LDH odbyły kurs zastępowych w Toruniu, Ola Makaro z I LDH uczestniczyła w kursie drużynowych w Bieszczadach, a Maryna Klincewicz i Walery Okowicki na podobnym obozie w okolicach Słupska. Ola i Maryna otrzymały patenty drużynowych. Kadra więc jest przygotowana i do roboty! 10 harcerzy z II LDH byli zaproszeni przez żołnierzy AK do kolegów ze szczepu "Burza" w województwie poznańskim, a 15 przebywało na wakacjach w Białym Borze. Natomiast harcerze z I LDH pięknie spędzili lato w swym rodzimym mieście, organizując różne spotkania i rajdy po ziemi ojczystej.
***
Rozpoczął się nowy rok szkolny. W szkołach nr 10, 11, 16 powstały nowe klasy z nauką języka polskiego jako przedmiotu. Jednak nie wszystko jest tak różowo. Niestety mimo starań oddziału ZPB nie została utworzona klasa z nauką wszystkich przedmiotów po polsku. Było zebrano 20 podań, jednak na początek roku szkolnego zostało tylko 5. To jeszcze raz świadczy o niskiej świadomości narodowej lidzkich Polaków. Warto komuś z nieżyczliwych naszemu odrodzeniu narodowemu wypowiedzieć coś przeciwko nauce języka ojczystego, jak my się zgadzamy, że nie warto uczyć języka ojczystego, rosyjski jest lepszy. W szkole nr 16 nie kontynuuje się nauki polskiego jako przedmiotu w 3 i 5 klasach.
***
3 września w Pałacu Kultury w Lidzie odbyła się prezentacja tomików wierszy Michasia Mielnika i Piotra Czabora "Skrzyżowanie", a także szestnastoletniego Denisa Letunowskiego "Wieczność".
***
4 września biskup Grodzieński Aleksander Kaszkiewicz wyświęcił kaplicę we wsi Kleszniaki Wasiliszkowskiej parafii.
***
Na początku września w St.Petersburgu odbył się międzynarodowy festiwal młodych muzyków, w którym uczestniczyła lidzianka Dzinara Mazitowa. Jest ona uczennicą szóstej klasy i była najmłodszym uczestnikiem festiwalu. Co nie przeszkodziło zająć honorowe III miejsce pośród 400 uczestników.
***
14 września odbyło się spotkanie członków TKPZL z przedstawicielami zarządu Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna z Lublina oraz studentami Instytutu Plastycznego UMCS, którzy uczestniczyli w plenerze malarskim w Nowogródku. Omówiono możliwości dalszej współpracy. Współorganizatorem pleneru było także TKPZL.
***
W połowie września w Lidzie powstała III Drużyna Harcerska, która przybrała sobie za patrona Melchiora Wańkowicza. Drużynową została dh Maryna Klincewicz. Rozpoczęły swą działalność także dwie gromady zuchowe. Opiekuje się nimi dh Swietłana Piatko (I LDH im. W.Pileckiego). Czuwa nad I i III LDH oraz zuchami Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej.
***
17 września, w rocznicę zdradzieckiej napaści sowietów na Polskę został poświęcony grób trzech polskich oficerów za wsią Nowosiołki pod Lidą. Grób został odnowiony przez członków TKPZL parę lat temu. Poświęcenia dokonał ksiądz Józef z parafii św. Rodziny w Lidzie. (f.6)
***
20 września w Lidzie przebywała 6-osobowa delegacja polskiego Sejmu z przewodniczącym Komisji Łączności z Polakami za Granicą Leszkiem Moczulskim na czele.
***
15 września 1944 r. na kolonii we wsi Bobrowicze (koło Łazdun, rejon Iwje) wojska NKWD osaczyły grupę żołnierzy AK. W nierównej walce poległo 20 osób. Jeden z żołnierzy, Stanisław Paszul, który ocalał w tej bitwie i obecnie mieszka w USA, odwiedził w ubiegłym roku strony ojczyste i przy pomocy miejscowej ludności odnalazł grób poległych. Wtedy też zrodziła się idea wystawienia pomnika na grobie. Pieniądze zebrane na ten cel w USA zostały przekazane lidzkiemu środowisku kombatantów, którzy i zaopiekowali się tą sprawą. 6 października br. odbyło się poświęcenia pomnika, a w kościele w Łazdunach została odprawiona żałobna msza pogrzebowa. Wartę honorową podczas mszy św. pełnili lidzcy AKowcy.
***
12 października nauczyciele członkowie TKPZL spotkali się, żeby odznaczyć swoje święto zawodowe - Dzień Komisji Edukacji Narodowej. Była wesoła zabawa, miłe słowa podziękowania za ciężki trud, skromne upominki.
***
12 października w Jarosławiu otwarto wystawę naszego kolegi redakcyjnego Czesława Kołyszko.
***
15 października grodzieński obwodowy Wydział Sprawiedliwości zarejestrował nową polską organizację - Społeczne Zjednoczenie Harcerstwo Polskie. Jest to pierwsza legalna harcerska organizacja na Białorusi. Organizacja ta została powołana do życia przez lidzkich harcerzy, którzy za swój główny cel uważają zjednoczenie młodzieży polskiej na Grodzieńszczyznie.
***
21 października w miejskiej galerii została otwarta wystawa obrazów Tamary Staganowicz "Ameryka - moja Ameryka". Artystka pochodzi z Nowogródka i wyjechała do USA z rodzicami w 1950 r. Jest nie tylko artystką, ale także wielką społeczniczką. Właśnie jej staraniami powstała w USA parafia MB Żyrowickiej. W otwarciu wystawy uczestniczyła Attach ? Kulturalny Ambasady USA w Mińsku pani Janet C. Demiray.
***
27 października Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej zorganizowało miejskie eliminacje konkursu recytatorskiego "Kresy 96" . Każdy uczestnik, a było ich 24, musiał recytować dwa wiersze - jeden autorstwa Mickiewicza. Miłym akcentem było także to, że młodzież czytała także wiersze miejscowych poetów. W grupie wiekowej do 12 lat pierwsze miejsce nie przyznano, drugie natomiast zdobyła Grażyna Klukiewicz z Brzozówki, w grupie od 12 do 15 lat zwyciężyła Eugenia Winnicka też z Brzozówki, a pośród starszych pierwszą była reprezentantka szkoły nr 9 Krystyna Woronowicz. (f.7)
***
Odbył się konkurs wiedzy historycznej dla młodzieży, organizowany przez Podlaski oddział Wspólnoty Polskiej przy współudziale Lidzkiego oddziału ZPB. Radio białoruskie odznaczyło słaby poziom wiedzy uczestników.
***
28 października zespół "Kresowiacy" wystąpił na decezjalnym zjezdzie młodzieży w Łazdunach. W spotkaniach uczestniczyło ponad 120 młodych katolików z całej Grodzienszczyzny. Swój program także przedstawił znany zespół "Wileńszczyzna".
Warszawa.
Rada Krajowa Stowarzyszenia Wspólnota Polska wystąpiła do Prezydenta i premiera z postulatem dokonania zmian w ustawodawstwie polskim, umożliwiających Polakom zamieszkałym poza granicami Polski, posiadanie podwójnego obywatelstwa.
***
Na początku lipca w Warszawie odbyła się VIII Parafiada Dzieci i Młodzieży, w której brała udział drużyna parafii pw. Podwyższenia Świętego Krzyża z Lidy. Młodzież spisała się dobrze i w ogólnej klasyfikacji zajęła II miejsce. Gratulujemy!
***
17 września po całej Polsce odbywały się uroczystości z okazji rocznicy sowieckiej agresji. Przy pomniku Pomordowanym na Wschodzie złożono wieńce od licznych delegacyj z kraju i ze świata. Po delegacji Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych i MON trzecią była delegacja z Białorusi, którą reprezentowała siedmioosobowa grupa kombatantów z Lidy.
***
14 października Fundacja Rodacy Rodakom wręczyła nagrody dla 9 laureatów ogłoszonego przez nią w 1993 r. konkursu na wspomnienia Polaków ze Wschodu zatytułowanego "Ojczyzno kochana, poszukaj swych dzieci...". Wspomnienia zostały wydane w książkowej formie. Wśród nagrodzonych są także nasi rodacy. Pani Maria Sulima z Brześcia za pracę "Wspomnienia prawie zapomniane" otrzymała drugą nagrodę, a pani Danuta Krupica z Lidy została wyróżniona za pracę "Winna to jestem swoim rodzicom".
***
19 października w Domie Polonii w Warszawie odbyło się sprawozdawczo-wyborcze zebranie Klubu Przyjaciół Ziemi Lidzkiej. Udzielono absolutorium odchodzącemu zarządowi, a szczególne podziękowania złożono pod adresem pani Heleny Ozonkowej, która przejęła na siebie funkcje kierownika klubu i pana Jarosława Machnacza, dobrego ducha lidzkich kolonii w Giżycku. Wybrano nowy zarząd w składzie - Zenon Bałtrukiewicz (prezes), Helena Ozonkowa, Regina Buhalczyk, Wincenty Jakubowski, Zbigniew Domisiewicz, Jan Lipski (członkowie).
26 sierpnia w wieku 88 lat zmarł w Lublinie nasz krajan prof. Czesław Zgorzelski, urodzony w Boryczewie na Nowogródczyźnie. Był absolwentem wileńskiej polonistyki, gdzie i rozpoczął pracę naukową. Podczas wojny kierował BIPem Nowogródzkiego okręgu AK. Po wojnie w latach 1945-1949 wykładał na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jakiś czas pracował w Zakładzie im. Ossolińskich we Wrocławiu, a potem przeniósł się na stale do Lublina. Do przejścia na emeryturę w 1978 r. kierował katedrą Historii Polskiej Literatury na KULu. Nasz krajan był jednym z najwybitniejszych znawców literatury romantycznej, a w szczególności twórczości A.Mickiewicza, m.in. redagował wydanie dzieł wszystkich wieszcza. Wychował kilka pokoleń polonistów. W 1979 r. otrzymał nagrodę PEN-Clubu. Prof. Zgorzelski uczestniczył w przygotowaniu pierwszych powojennych numerów "Ziemi Lidzkiej". Swoje prace i życie podsumował w wydanych przed kilkoma miesiącami wspomnień, zatytułowanych "Przywołane z pamięci".
***
24 września w wieku 87 lat zmarł ksiądz prałat Antoni Bańkowski, proboszcz parafii w Ossowie. Święcenia kapłańskie przyjął 60 lat temu (1936 r.), przed wojną pracował m.in. w Rakowie. W 1947 r. został aresztowany przez NKWD za współpracę z AK, więziony i torturowany. Otrzymał wyrok 25 lat, który odbywał w kopalni węgla w Workucie. Po zwolnieniu w 1956 r. zaczął pracę duszpasterską w Ossowie. Obsługiwał także parafii w Hermaniszkach, Woronowie, Trokielach, Naczy i Zabłociu.
Szanowni Państwo !
Redakcja "Ziemi Lidzkiej" w Lidzie poczynając z 1996 r. przejęła całą produkcję gazety, a więc redagowanie, korekta, skład, łamanie i druk obecnie jest robione w naszej ukochanej Lidzie. Teraz chcemy przejąć pod swoją odpowiedzialność także i kolportaż. Po długim namyśle i rozmowach z Rodakami z Kraju proponujemy następne warunki prenumeraty w Polsce.
Zainteresowane regularnym otrzymaniem "ZL" wpłacają za jeden zeszyt 2,5 zł. niezależnie czy to jest pojedynczy (16 stron) czy podwójny (28-36 stron). W ciągu roku planujemy wydanie 6 numerów "ZL" ( 2 pojedyncze i 2 podwójne zeszyty). 2,5 zł. jest opłatą za pismo połączone z kosztami przesyłki z Białorusi pocztą. Dobrze rozumiemy, że jest to kwota spora, ale tylko w ten sposób redakcja będzie mogła ponosić odpowiedzialność za dostarczenie prasy. Oczywiście kto ma możliwość przyjazdu do Lidy będzie mógł kupić "ZL" dwa razy taniej.
Redakcja ma możliwość dostarczenia także starych numerów od 8/9 poczynając po tej samej cenie.
Opłaty prosimy kierować na konto Klubu Przyjaciół Ziemi Lidzkiej w Warszawie z dopiskiem "na Ziemię Lidzką":
VIII Oddział PKO BP w Warszawie 1586-414982-132
Prosimy o przysłanie kserokopii dowodu wpłaty na nasz adres w Lidzie z dopiskiem od którego numeru chcecie Państwo otrzymywać "ZL", jeżeli na przykład, wpłacie 10,15 lub 20 zł., to odpowiednio i otrzymacie 4, 6 lub 8 kolejnych zeszytów. Jeżeli będą mieli Państwo specjalne życzenia (np. kilka jednakowych zeszytów) prosimy wpisywać na tej kserokopii.
Przy okazji zapraszamy naszych Krajan i wszystkich zainteresowanych Kresową tematyką do współpracy. Prosimy o listy, wspomnienia, stare zdjęcia ( ze zwrotem) lub kopii zdjęć i dokumentów. Jeżeli autorzy nie zechcą nazwiska nie będą drukowane.
Potwierdzamy także jeszcze raz że nie będziemy drukować żadnych listów i artykułów, co mogą obrazić godność człowieka, organizacji lub szkodzić dobru ogółu Polaków na Białorusi.
Z najlepszymi życzeniami
Aleksander Kołyszko
Aleksander Siemionow
Stanisław Uszakiewicz
członkowie-założyciele "Ziemi Lidzkiej"
Prywatne Liceum Ogólnokształcące im. St. Wyspiańskiego w Lublinie zwraca się do Czytelników i Sympatyków "Ziemi Lidzkiej" z prośbą o pomoc w dofinansowaniu nauki w naszej szkole Polki z Baranowicz, Eugenii Nikitin. Gienie dzięki swoim zdolnościom plastycznym jest naszą uczennicą. Polecona nam została przez Klub Polski w Baranowiczach. Dzięki refundacji czesnego przez Prezydenta m. Lublina może pobierać naukę w naszej szkole. Niestety, nie jesteśmy w stanie zapewnić jej stypendium socjalnego - opłata za stancję (150 zł miesięcznie) oraz koszty wyżywienia. Dlatego zwracamy się z gorącym apelem, zwłaszcza do tych Czytelników "Ziemi Lidzkiej", którzy obecnie mieszkają w Polsce o pomoc w zorganizowaniu dla Gieni stypendium socjalnego. Przy koncie naszej szkoły utworzyliśmy specjalny fundusz stypendialny i liczymy na ofiarność Państwa. Dzięki Waszej hojności Gienia będzie miała możliwość kształcenia się w Polsce w zakresie szkoły średniej oraz rozwijania uzdolnień artystycznych, czego nie zapewnia jej żadna szkoła w Baranowiczach. Nasza szkoła prowadzi bowiem nauczanie ogólnokształcące z rozszerzonym profilem plastycznym. Liczymy na Państwa pomoc i z góry dziękujemy za nią. Poniżej podajemy numer naszego konta: PLO im. St. Wyspiańskiego w Lublinie BDK II O/Lublin 334310-50135-136
***
Z okazji 30 rocznicy urodzin serdeczne życzenia wszystkiego najlepszego co jest w życiu, radości i zdrowia, nowych ciekawych pomysłów życzymy dla kolegi redakcyjnego Roberta Kuwałka.
***
Prenumeratę "Ziemi Lidzkiej" można załatwić w Redakcji lub telefonicznie 43512 lub w siedzibie TKPZL pod adresem Lida, ul. Kirowa 23 w środę i piątek w godz. 10-14, oraz czwartek w godz. 14-18. Redakcja.
Ogłoszenia.W dn. 16-22 maja 1996 r. w Lidzie odbędzie się IV Światowy Zjazd Lidzian.W programie spotkania byłych mieszkańców Ziemi Lidzkiej, wycieczki po okolicach Lidy, do Nowogródka, Nieświeża, Wilna, ciekawe koncerty oraz inne imprezy. Szczegółów można się dowiedzieć pod telefonami 356-04, 350-60 w Lidzie oraz 31-32-55 w Warszawie. Lida czeka.
***
Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej ogłasza konkurs na studia architektoniczne w Polsce. Szczegółową informację można uzyskać pod tel. 356-04, w siedzibie Towarzystwa przy ul. Szubina 6-7 lub pocztą pod adresem redakcji. Zgłoszenia są przyjmowane do 1 maja br.
Ankieta
1. Czy czyta Pani/Pan gazety w języku polskim,które ukazują się na Białorusi?
tak y nie y
2. Proszę napisać tytuł (lub tytuły)
.............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
3. Dlaczego czyta Pani/Pan polską gazetę?
...................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
4. Czy czyta Pani/Pan tę gazetę regularnie?
tak y nie y
5. W jaki sposób otrzymuje Pani/Pan tę gazetę? Proszę wstawić znak "x" w odpowiedniej rubryce.
kupuję w kiosku y prenumeruję y
kupuję za pośrednictwem polskiej organizacji y
kupuję w niedzielę, po mszy w Kościele y
otrzymuję od znajomych/rodziny y
wypożyczam y
6. Czy ma Pani/Pan trudności w dostępie do polskich gazet?
tak y nie y
7. Jeśli tak to proszę krśtko opisać jakie?
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
8. Ile osób czyta Pani/Pana egzemplarz gazety?
jedna y 2-5 y 6-10 y więcej niż 10 y
9. Od kiedy czyta Pani/Pan polską gazetę?
..............................................................................................................................................
10. Czy znane są Pani/Panu inne tytuły polskich gazet wydawanych na Białorusi? Proszę napisać jakie:......................................................................................................
.................................................................................................................................................
11. Jeżeli czyta Pani/Pan więcej niż jeden tytuł proszę napisać, który uważa Pani/Pan za najlepszy?
......................................................................................................................................................
12. Jakie rubryki w czytanej gazecie uważa Pani/Pan za najciekawsze? Proszę wpuisać tytuły i krótko uzasadnić.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
13. Jakich dziennikarzy uważa Pani/Pan za najlepszych? Proszę wpisać nazwiska i krótko uzasadnić.
....................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
14. Czy w Pani/Pana miejscu zamieszkanie dostępna jest również prasa z Polski?
tak y nie y
15. Jeśli "tak" to proszę napisać jakie tytuły?
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
16. Czy ilość gazet polskich na Białorusi jest wystarczająca?
tak y nie y
17. Czy sądzi Pani/Pan, że potrzebne jest tworzenie gazet lokalnych, które opisywałyby problemy okolicy , w której Państwo mieszkają? Jeśli tak - proszę krótko opisać jak Pani/Pana zdaniem powinna wyglądać taka gazeta?
...............................................................................................................................................................................
Dane osobowe:
Płeć: kobieta mężczyzna
Wiek: 15-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 51-60 lat 61-70 lat
71 i więcej lat
Miejsce zamieszkania....................................................................................................................
Wykształcenie...............................................................................................................................
Zawód lub wykonywana praca....................................................................................................
Od jak dawna zna Pani/Pan język polski?.......................................................................................
Skąd wyniosła Pani/Pan znajomość języka polskiego?
z domu rodzinnego ze szkoły z kursów
Czy na codzień w pracy i w domu również używają Państwo języka polskiego?
tak nie
Jeśli "nie" proszę napisać dlaczego?
.............................................................................................................................................................................................
Uchwa ł a Walnego Zebrania IV Ś wiatowego Zjazdu Lidzian
Zjazd postanawia zobowi ą za ć obecnych do d ąż enia zrealizowania nast ę puj ą cych wniosk ó w:
1. Podj ąć dzia ł ania integruj ą ce spo ł eczno ść polsk ą w Lidzie i okolicy oraz wszystkie organizacje i stowarzyszenia polskie Ziemi Lidzkiej w budowie, wyposa ż eniu Domu Polskiego aby m ó g ł s ł u ż y ć w przysz ł o ś ci wszystkim Polakom i wszystkim polskim organizacjom Ziemi Lidzkiej.
2. Kontynuowa ć wsp ół prac ę towarzystw kulturalnych w tym bia ł oruskich, polskich, ż ydowskich w celu zachowania ca ł ego dziedzictwa i bogactwa kultury wielonarodowej Ziemi Lidzkiej.
3. Wspomaga ć redakcj ę "Ziemi Lidzkiej" w pracach zwi ą zanych z redagowaniem, wydawaniem i kolporta ż em naszego pisma, w tym poprzez organizacj ę prenumeraty z wykorzystaniem konta Klubu Przyjaci ół Ziemi Lidzkiej w Warszawie.
4. D ąż y ć do zwi ę kszenia ilo ś ci student ó w pochodz ą cych z Ziemi Lidzkiej, obj ę tych opiek ą stypiendialn ą przez cz ł onk ó w Klubu Lidzkiego w Polsce.
5. Wyst ą pi ć z apelem do Kresowian zamieszka ł ych w innych krajach o udzielenie pomocy finansowej na rozw ó j dzia ł alno ś ci kulturalnej i o ś wiatowej Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej.
6. Zaapelowa ć do wszystkich Lidzian o spisywanie dziej ó w swoich rodzin, zbi ó rk ę pami ą tek, zdj ęć
w celu dania swiadectwa prawdzie historycznej los ó w rodzin Kresowych.
7. Pomoc w organizacji i rozwoju szkolnictwa polskiego w ma ł ych miejscowo ś ciach Ziemi Lidzkiej.
8. Promowa ć , organizuj ą c pobyt i koncerty zespo łó w muzycznych z Ziemi Lidzkiej w Polsce i na ś wiecie.
9. Zaktywizowa ć pomoc Klubu Lidzian w Polsce w organizowaniu nast ę pnych Zjazd ó w.
10. IV Zjazd Lidzian postanawia zorganizowa ć nast ę pny V Zjazd w Lidzie w maju 1998 r.
Przewodnicz ą ca Komisji Wniosk ó w i Uchwa ł Krystyna Romer-Patyra
Cz ł onkowie: Maria Macewicz-Go ł ubk ó w, Teresa Siemionowa, Jan Bocianowski
Lida, dn.18.05.1996 r.
Wiatr wolności
Cieszę się bardzo gdy otrzymuję "Ziemię Lidzką". Dużo ciekawych rzeczy można dowiedzieć się o naszej z dziada-pradziada polskiej ziemi. Przecież jak sięgnąć pamięcią to zawsze wspomina się Polski kraj. Zmieniły się czasy, i pokolenia Polaków zmienili się też. Chociaż wszyscy pochodzimy z jednych korzeni, jednak nie wszyscy chcemy, żeby te korzenie utrzymać. Polska upadła w 1939 roku. Czy to tak dawno? I tak i nie... Dla historii to nie jest dawno, dla pokolenia młodych - tak. Oni są urodzeni w okupowanym kraju i gotowi czcić kto Niemca, kto Sowieta, a kto Białorusina udaje. Udaje, bo przecież ani jego dziad, ani pradziad Białorusinem nie był. Owszem mieszkali i mieszkają na ziemiach Białorusi, ale żaden z nich nie powie, że on jest Polak, żaden nie rozmawia piękną polską mową i nie nazywa Polskę swoim krajem. Mieszkają tu także Litwini, ale czy wstydzi się Litwin swego pochodzenia? Czy litewskie dzieci czy młodzież nie znają swego języka ojczystego? Znają i bardzo dobrze. Mieszkałam kiedyś niedaleko od Litwinów, ich dzieci chodziły do naszej białoruskiej szkoły, ale na każdej przerwie rozmawiały ze sobą tylko po litewsku, a gdy kańczały 8 klasę ich rodzice nie patrząc na materialny stan swej rodziny, starały się odwieźć swe pociechy do Wilna, Wareny lub Dubicz byle tylko uczyć język litewski. A my, "Polski Szczep Piastowy"? Prawda, były czasy, że nie mogliśmy uczyć polskiego w szkole, zabraniano iść do Kościoła, tak było. Ale, żeby zabronić uczyć dziecko w domu, rozmawiać w rodzinie po swojemu - nie było takiej przeszkody. A jednak jak wykoleiła się polska młodzież... Jak chwyciła się cudzego języka?! Podoba im się chamstwo, wulgarność słów i obyczajów. "Ty, swołacz, suka, ujdzi..." Czy ma to coś wspólnego z polszczyzną, czy to ojczyste wyrazy? Broń Boże, nie. Ale czemu ich tak lubią, cenią i nie tylko sami, a i dzieci swoich pragną wychować w tymże duchu? Dlaczego nawet w Kościele, dokąd chodzą przeważnie polskie dzieci, których przyprowadzają polskie rodzice lub babcie, którzy sami umieją pacierz tylko po polsku uczą wnuczków i wnuczek po rusku? Polskie księża, polskie siostry zakonne kręcą swój język i uczą dzieci po rusku... Paradoks. Komuż to potrzebne i po co? Pytam swoich znajomych po co tak robią? Bo nie rozumieją dzieci po polsku, a po rusku wy sami czy rozumiecie pacierz, pytam. Nie, nie rozumiemy i ciężko ich uczyć. A po cóż Wam, żeby wasze dzieci modliły się po rusku, gdzie ani wy, ani wasze dzieci nic nie rozumieją? Jakaż może być modlitwa w obcym języku? A, bo ciężko uczyć się im po polsku, gdy w domu rozmawiają po rusku. Po pierwsze, cóż to za rodzinny dom z obcą mową? Po drugie, jaka różnica dziecku uczyć się po polsku czy po rusku? Wszystko jedno uczy się, bo nijak nie umie. Że uczyć dzieci katechizm po polsku jest ciężko - to nie prawda. W czasach zabronionych uczyłam dzieci katechizmu, modlitwy tylko po polsku. Pod strachem kary uczyłam wszystkie dzieci, których przysyłali rodzice. Po trzech tygodniach codziennej nauki mówiły i liczyły tylko po polsku, umiały pacierz i różaniec. Przyjemnie było posłuchać. Nawet ksiądz Sztejn z Radunia egzaminując moje dzieci, mówił, że pięknie mówią po polsku. Około stu dzieci uczyłam katechizmu, dzisiaj one już są dorosłymi ludźmi, pracują w różnych zawodach od doktora po traktorzystę, ale nie słyszałam, żeby który z nich był złodziejem lub kogo zabił. Jednak ta wiara, którą oni uczyli z bojaźnią w sercu przy zamkniętych na zamek od milicjanta drzwiach - na zawsze została w ich sercach. Dlatego nie rozumiem, dlaczego teraz, gdy powiał wiatr wolności, organizują się polskie klasy, w szkołach jest problem, że brak dzieci? Jak to może być, że wśród polskiej ludności brak jest dzieci do polskich klas? Kilka kroków jest do szkoły numer szesnaście, a rodzice po protekcji oddają dziecko do rosyjskiej szkoły, by nawet białoruska mowa nie skaziła wspaniałej rusyczyzny, chociaż babcia pięknie mówi po polsku, a dziadek złożył głowę za Ojczyznę w syberyjskim lagrze. Taki to patriotyzm? Tak to my korzystamy ze swobód, dopóki nam je nie odebrano?
Lucyna Boboryk
Echo festiwalu
Raduje się serce ,
Raduje się dusza ,
Gdy tyle zespołów
Na festiwal rusza .
Oj da , oj da , dana
Śpiewają od rana
Swoje polskie pieśni
Że aż , ha!
Nasze stare Iwie
Wita Was serdecznie ,
Przyjaźń między ludzi
Żyje tu odwiecznie.
Oj da , oj da , dana
Śpiewają od rana
Pieśni o przyjaźni
Że aż , ha!
Stańmy wszyscy w koło ,
Śpiewajmy wesoło ,
Żyjąc w poniewierce
Pieśnią grzejmy serce.
Oj da , oj da , dana
Śpiewajmy od rana
Swoje polskie pieśni
Że aż , ha!
Zebrali się tutaj
Z Grodzieńszczyzny całej
I śpiewają pieśni
O przyjaźni trwałej.
Oj da , oj da , dana
Białoruś kochana ,
Śpiewa swoje pieśni
Że aż , ha!
Taką oto piosenką napisaną przeze mnie i opracowaną kierownikiem zespołu Józefem Janukowiczem na melodię "Pierwszej kadrowej" witała "Iwianka" zespoły i gości V Festiwalu Polskiej Piosenki na Białorusi w Iwiu. Byliśmy szczęśliwi gościć w naszym Iwiu tak licznie przybyłe zespoły. Każdy zespół miał swój urok, patriotyzm i liryzm,które tak i promieniowały od artystów do widzów. Właściwie tym i był bogaty festiwal - entuzjazmem i gorącą sympatią jak artystów, tak i widzów. Pomimo tego, że było bardzo gorąco i nie było ani jednej ławeczki, żeby usiąść - widzów nie ubywało. Ktoś usiadł na trawie, ktoś przechadzał się pomalutku, a wszyscy - zasłuchani i wzruszeni... I tak do końca, do godziny piątej po południu.
W Iwiu to była pierwsza taka impreza,dlatego było dużo organizacyjnych niedoróbek, za które wszystkich bardzo przepraszamy. Tym bardziej, że nie byliśmy dopuszczeni do pomocy lub rady przez prezesa ZP oraz oddziału kultury. Był zamiar przeprowadzić festiwal w Domie Kultury i tylko w przeddzień zmieniono plan. Ale to drobnostka w porównaniu z całym festiwalem. Niski poziom kultury organizacyjnej nie wywarł jednak wpływu na urok wykonywanych tańców i piosenek. Co tam była nie równa podłoga, jeżeli nogi w tańcu prawie jej nie dotykały!
Cześć Wam i Chwała, uczestnicy Festiwalu!!!
Umilkły już piosenki,
Ucichły echa braw,
A w sercu pozostaną
Wspomnienia Waszych spraw.
W imieniu wdzięcznych widzów i zespołu polskiej pieśni z Iwia "Iwianka" - Maria Bakunowicz.
