Na "Ziemię Lidzką "...

 

Wydawanie prasy w języku ojczystym stało się jed­ną z form emancypacji i aktywizowania mniejszości pol­skiej w krajach byłego Związku Radzieckiego. W Repu­blice Białoruś poza gazetami o zasięgu ogólnokrajowym ukazują się również czasopisma lokalne, wśród których znalazła się "Ziemi a Lidzka" . Istniejąca od 1990 roku, swym tytułem nawiązuje do wydawanego w Lidzie w latach 1936-39 miesięcznika historyczno-kulturalnego. Teoretycznie pismo powinno ukazywać się co miesiąc, ale w rzeczywistości wychodzą trzy numery w roku, nie­które z podwójną numeracją. W skład redakcji wcho­dzą mieszkańcy Lidy oraz Lublina.

Nieprzerwane ukazywanie się "Ziemi Lidzkiej " od 1990 roku należy - jak na białoruskie realia polityczne i ekonomiczne - uznać za niezaprzeczalny sukces. Mimo zawartych w podtytule słów : "pismo historyczno-krajoznawcze" oraz wyraźnego nawiązania do tradycji przedwojennej "Ziemi Lidzkiej " , w czasopiśmie, oprócz licznych artykułów dotyczących szeroko pojętej historii Lidy i jej okolic, w zakresie od czasów niemal prehisto­rycznych aż do zakończenia II wojny światowej, znaleźć można dużo materiałów poruszających współczesne pro­blemy białoruskich Polaków. Szeroko opisywano pro­ces wprowadzenia nauki języka polskiego do szkół i prze­bieg nauki w polskich klasach, odnawianie wiary, odbu­dowę świątyń katolickich i kłopoty Kościoła oraz dzia­łalność organizacji polonijnych. Duże znaczenie posia­dają - ukazujące się w każdym numerze - zapiski kroni­karskie. W krótkich informacjach redaktorzy sygnalizu­ją niemalże wszystkie wydarzenia związane z Polakami na Białorusi. Nie ograniczają się jedynie do Ziemi Lidz­kiej, aczkolwiek ważne wydaje się to, że zamieszczają wiadomości nie tylko z dużych imprez odbywających się w metropoliach, ale docierają do Polaków mieszka­jących w małych miasteczkach i wsiach. Jakby zakre­ślając okrąg, obejmują cały kraj, a czasami również opi­sują zdarzenia, które zachodziły w miastach Polski. Na tym właśnie zasadza się specyfika "Ziemi Lidzkiej " - jako pismo regionalne opisuje ona głównie wydarzenia lo­kalne, lokalny jest obszar rozpowszechniania, pojęty nie tylko terytorialnie jako Ziemia Lidzka, ale i osobowo, gdyż poza Białorusią odbiorcami pisma są głównie lidzianie zamieszkujący bądź to w Polsce, bądź poza jej granicami. Nieobce stały się jej jednak problemy całej grupy mniejszości polskiej w Republice Białoruś. Nie rości sobie przy tym pretensji bycia czasopismem ogólnorepublikańskim - sprawy poza lidzkie zajmują bowiem na jej łamach zdecydowanie mniej miejsca. W piśmie brakuje co prawda informacji o aktualnych wydarze­niach politycznych i gospodarczych Białorusi. Fakt ten usprawiedliwia długi cykl wydawniczy pisma, a także zawarte w podtytule określenie charakteru gazety.

"Ziemia Lidzka" posiada ciekawą szatę graficzną, która w porównaniu z pozostałymi pismami lokalnymi przedstawia się dość bogato. W czasopiśmie zamieszcza się bardzo dużą ilość zdjęć, z czego większa część to fotografie przedwojenne nadsyłane przez czytelników. Tłumaczy to słabą jakość większości z nich. Na łamach "Ziemi Lidzkiej" niekiedy można znaleźć ryciny i rysun­ki.

W tym miejscu trzeba podkreślić również ogromne znaczenie pozostałych polskojęzycznych pism ukazują­cych się w różnych regionach Białorusi: "Ziemi Oszmiańskiej " (powstała i ukazała się w 1993 roku, jed­nak z powodu braku informacji z Oszmiany trudno stwierdzić czy nadal istnieje), "Polskiego Słowa z Bara nowicz" i "Głosu Nieświeża " . Wszystkie one odgrywają istotną rolę dla umacniania polskości, umożliwiają po­znawanie języka ojców, przybliżają polską kulturę i hi­storię, a dla wielu osób są pierwszym od wielu lat kon­taktem z polską mową. "Ziemia Lidzka " jest najstar­szym pismem w tej grupie. Wysoki poziom zarówno edytorski, jak i merytoryczny wynikają z pięcioletniego już doświadczenia redakcji i wydawcy. Warto zaakcentować, że spora ilość materiałów wykorzystywanych podczas redagowania "Ziemi Lidzkiej " pochodzi od mie­szkańców przedwojennej Lidy. Świadczy to o popular­ności pisma wśród czytelników rozproszonych po świe­cie - w Polsce, Izraelu, Szwecji i Stanach Zjednoczo nych.

"Ziemia Lidzka" posiada już swój charakter i na trwa­łe zakorzeniła się na lokalnym rynku prasowym. Zaj­muje też istotną pozycję wśród, nie tak bardzo dużej ilości tytułów prasy polskojęzycznej na Białorusi. Istotą prasy lokalnej na całym świecie jest zasada, że każdego czytelnika najbardziej interesują wydarzenia z jego naj­bliższej okolicy, później z regionu, kraju, a na końcu - ze świata. "Ziemia Lidzka " jako gazeta regionalna cał­kowicie spełnia to zadanie. Kieruje się ją głównie do lidzkich Polaków i informuje o życiu i problemach ich grupy narodowej w takiej kolejności, jaka wyżej została wymieniona. Na pięcioleciu istnienia należy życzyć Re­dakcji i Wydawcy utrzymania takiego poziomu czasopi­sma, na jakim ukazuje się ono dotychczas i odrobinę lepszej drukarni. I wyrazić pragnienie, by polskojęzycz­ne gazety lokalne powstawały wszędzie, gdzie tylko za mie szkuje większa grupa naszych rodaków, by powsta­ła "Ziemia Brzeska " , "Ziemia Mińska ", "Ziemia Witeb­ska"...

Ilona Długa