Andrzej Brochocki

Równo przed 100 laty, w 1895 r. urodził się w mająt­ku Małe Możejkowo Andrzej Brochocki. W Wilnie ukończył Gimnazjum Klasyczne. Tu też przez dwa lata prezesował stowarzysze niu uczniowskiemu "Brat­nia Pomoc" . W 1914 r. wstąpił na wydział rolniczy Politechniki w Rydze. I wojna światowa przerwał a jego studia. W 1916 r. trafi ł do armii rosyjskiej, gdzie w rok później awansowany został do stopnia praporszczyka (czyli chorążego).

W 1918 r. w momen­cie tworzenia się armii polskiej, wstąpił do Legii Oficerskiej I Korpusu gen. Dowbór-Muśnickiego, gd zie służył aż do rozformowania korpusu.

W lipcu 1918 r. powrócił w rodzinne strony do Małe­go Możejkowa, gdzie wraz z innymi oficerami zaczął formować oddział samoobrony polskiej w Szczuczynie.

Potem, w składzie 13 pułku ułanów przeszedł wszy­stkie marsze i bitwy, zarówno w armii polskiej, jak i później w oddziałach "Litwy Środkowej " gen. Żeligowskiego. Służył na stanowisku adiutanta pułku, awansowany do stopnia porucznika. Otrzymał również

najwyższe polskie odznaczenie wojskowe - krzyż Virtuti Militari oraz Krzyż Zasługi "Litwy Środkowej " . W 1921 r. przeszedł do rezerwy. Postanowił ukoń­czyć przerwane wojną stu­dia. Naukę pobierał na Politechnice Warszawskiej, którą ukończył w 1927 r, otrzymując tytuł inżyniera-hydrotechnika. Przez cztery następne lata pracował przy melioracji, by w 1931 r. przejąć odziedziczony po ojcu majątek w Małym Możejkowie. Był ostatnim dziedzicem w tych dobrach. Sporo czasu poświęcał na pracę społeczną na Ziemi Lidzkiej. Wspomagał również Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie, które otrzymało od niego część sreber i zabytkowego wyposażenia dworu możejkowskiego. Niestety, nie udało się nam ustalić jego wojennych i powojennych losów.

 

Zygmunt Mokrzecki

Urodził się w 1865 r. w Dzitrykach, gmina Białohruda. Był jednym z wielkich pionierów ochrony roślin, doktor filozofii, profesor entomologii.

Zygmunt Atanazy Mokrzecki ukończył średnią szkołę w Wilnie i w trakcie nauki brał już udział w tajnych związkach niepodległościowych. W 1884 r. wstąpił do Instytutu Leśnego w Petersburgu. Z okresu studiów w Rosji zachowały się listy do jego brata, późniejszego generała , Stefana Mokrzeckiego, prezesa Komisji Rzą­dzącej Litwy Środkowej, w których podkreślał swoją chęć pracy dla Polski. Po studiach pracował jako leśni­czy w guberni charkowskiej. Tu też przez cały czas pro­wadził badania naukowe, pozostając jednocześnie w stałym kontakcie z Towarzystwem Krajoznawczym we Lwowie. Następnie, przez 28 lat zatrudniony był w leśnictwie na Krymie. Opublikował wtedy około 200 prac naukowych. Był również za łożycielem Muzeum Przyro­dniczego w Symferopolu. W ten sposób lidzianin stał się również człowiekiem bardzo zasłużonym dla. nauki na Krymie.

Po wybuchu rewolucji październikowej, prof. Mo­krzecki opuszcza Krym. Przez pewien czas, przed po­wrotem do Polski, pozostaje w Bułgarii, gdzie zajmuje się naukowym opracowaniem zwalczania szkodników róż i tytoniu.

W 1922 r. pozostaje w Warszawie, będąc profeso­rem entomologii i ochrony lasu. Niepodległej Polsce poświęcił 14 lat swojej naukowej pracy. Jego dziełem było założenie Zakładu Entomologii i Ochrony Lasu w Skierniewicach. Zwalczał szkodniki leśne w Puszczy Białowieskiej i w Tatrach. Był jednocześnie wynalazcą środ­ków chemiczno-zaradczych, służących do ochrony roślin w lasach, na polach i w sadach, ochrony ziarna zbożo­wego w spichlerzach, a wreszcie ochrony surowca ty­toniowego w Państwowym Monopolu Tytoniowym.

Zygmunt Mokrzecki zmarł w 1936 r.

Przygotował: A. S.