|
|
Dekanat lidzki
Dekanat lidzki archidiecezji wileńskiej posiadał jedną z największych ilości parafii - w 1937 roku było ich 26. Jednocześnie w owych parafiach było około 80 tysięcy wiernych. II wojna światowa i jej skutki znacznie osłabiły siłę Kościoła katolickiego w tym rejonie. Z okresu wojny wystarczy wspomnieć męczeńską śmierć 13 kapłanów z marca 1943 roku, z okresu powojennego wymienić należy masowy exodus Polaków w nowe granice państwa polskiego, więzienia i deportacje na Daleki Wschód, w tym także księży, zakonników i zakonnice, konfiskaty mienia, zabór świątyń czy wreszcie restrykcyjne prawo odnoszące się do religii. W najgorszym okresie z 26 parafii tylko 8 pozostało czynnych dla wiernych, z których nie wszystkie posiadały swoich stałych duszpasterzy. Od połowy lat 80-tych sytuacja religii w ZSRR zaczęła ulegać poprawie, także na korzyść zaczęła się zmieniać sytuacja Kościoła katolickiego. Prześledźmy obecną sytuację dekanatu lidzkiego - wszystkie osoby mogące uzupełnić to zestawienie proszone są o kierowanie listów na adres redakcji. Ostatnie nominacje biskupie na Białorusi, w tym erygowanie nowej diecezji grodzieńskiej, w składzie, której znalazł się także dawny dekanat lidzki, mogą w niedalekiej przyszłości zmienić strukturę Kościoła katolickiego na tych ziemiach.
LIDA - kościół p.w. Podwyższenia Krzyża św. (fara), erygowany w 1387 r., obecny murowany pochodzi z roku 1770. Kościół przez cały okres powojenny czynny. Po wojnie pracowali przy nim księża: Hipolit Bojaruniec (zmarł 1946 r.), Klemens Czabanowski, pijar (zm. 1972) oraz obecny proboszcz a zarazem dziekan lidzki, Stanisław Rójek, pijar.
LIDA - kościół p.w. Najświętszej Marii Panny na Słobódce. Cały czas czynny. Proboszczem w latach 1945-1949, do chwili aresztowania i zesłania na Syberię był ks. Kazimierz Baniewicz, wówczas dziekan i wikariusz generalny lidzki. W kolejnych latach kościół nie miał stałego kapłana, obsługiwali go proboszczowie kościołów farnego i pijarskiego. Obecnie proboszczem jest ksiądz Kazimierz Szoka przybyły z Polski.
Do lat 60-tych czynny był także kościół pijarów p.w. św. Józefa Kalasantego, którego rektorem był ks. Klemens Czabanowski. Także przy tym kościele pracował ks. Michał Witalis Majewski (zm. 1949 r.). Obecnie wierni z Lidy starają się o jego odzyskanie. Otrzymano także zgodę na budowę nowego kościoła na Słobódce.
SZCZUCZYN - kościół p.w. Serca Jezusa i św. Teresy. Ufundowany i wybudowany w 1436 roku. Jako kościół pijarów został zamknięty w 1959 roku, w latach 1945-1959 proboszczem był ks. Izydor Pietrasz, pijar. Odzyskany w 1990 roku, znajdował się w stanie ruiny. Obecnym proboszczem jest ks. Kazimierz Wojciak, pijar przybyły z Polski.
MINOJTY - kościół p.w. Serca Jezusowego i św. Andrzeja Boboli. Przez cały okres powojenny kościół czynny. Długoletnim proboszczem był ks. Czesław Jankowski, który 6 lat życia spędził w łagrach (zm. 1982 r.). Obecnym proboszczem dojeżdżającym do Minojt jest ks. Stanisław Pacyna.
KRUPOWO (przed wojną KRUPA) - kościół p.w. św. Trójcy, ufundowany w 1460 r. Proboszczem w latach 1945-1961 był ks. Bolesław Gudejko, który 6 lat spędził w łagrach (zm. 1961 r.). Po jego śmierci dojeżdżali tu okoliczni księża, m. in. Kazimierz Szaniawski. Obecnie dojeżdża do Krupowa ks. Henryk Jabłoński z Konwaliszek.
ŻOŁUDEK - kościół p.w. Wniebowzięca NMP, ufundowany i wybudowany w 1490 roku. Cały czas czynny. Proboszczami byli księża: Ignacy Olszański (zm. 1963 r.), Piotr Bartoszewicz, który 7 lat spędził w łagrach (zm. 1991 r.) i Antoni Chańko, pracujący w Żołudku od 1976 roku, od 1991 roku proboszcz.
BIAŁOHRUDA - kościół p.w. św. Michała, ufundowany w 1609 roku, w 1907 roku na nowo wybudowany. Cały czas czynny. Proboszczem w okresie 1945-1961 był ks. Stefan Horodko, więziony w łagrach (zm. 1961 r.), w następnych latach do dziś dojeżdża do Białohrudy ks. Kazimierz Szaniawski z Radunia.
TROKIELE - kościół p.w. Zwiastowania NMP, fundowany i wybudowany w 1500 roku. Kościół zamknięty w 1959 roku przez władze, odzyskany przez wiernych w połowie lat 80-tych. Proboszczem do chwili wyjazdu do Polski w 1957 roku był ks. Michał Szołkiewicz. Obecnie duszpasterz dojeżdżający obsługuje Trokiele.
BRZOZÓWKA (przed wojną nazwa Waszkiewicze), kościół p.w. św. Joachima i św. Anny, wybudowany w 1763 roku. Zamknięty w 1950 roku, odzyskany w 1990. Proboszczem do 1950 roku był ojciec Wojciech Nowaczyk, oblat (zm. 1984 r.). Obecnie dojeżdża z Nowogródka ks. Antoni Dziemianko.
BIELICA - kościół p.w. św. Jerzego, wybudowany w 1850 roku. Zamknięty w latach 40-tych, ponownie otwarty w 1990 roku. Obecnie obsługuje go ksiądz z Polski.
ŻYRMUNY - kościół p.w. św. Krzyża, wybudowany w 1500 roku. Cały czas czynny. Proboszczami byli księża: Ignacy Branicki (zm. 1948), Wacław Bekisz, który 7 lat spędził w łagrach (zm. 1964 r.). Obecnie dojeżdża ks. Stanisław Pacyna.
NIECIECZ - kościół p.w. św. Michała, pochodzący z 1715 roku. Zamknięty po wojnie, ponownie otwarty dla kultu religijnego w 1988 roku. Obecnie rezyduje ksiądz przybyły z Radomia.
ISZCZOŁNA - kościół p.w. św. Trójcy, wybudowany w 1514 roku. Przez cały okres powojenny kościół czynny. Proboszczem w latach 1945-1967 był ks. Bolesław Krasodomski, przez 5 lat w międzyczasie więziony w łagrach (zm. 1967 r.). W kolejnych latach dojeżdżał ks. Piotr Bartoszewicz, od początku lat 80-tych do dziś ks. Antoni Chańko z Żołudka.
Adam Hlebowicz
