Polski Uniwersytet Ludowy w Brześciu

Kolejna inicjatywa Fundacji im. T. Goniewicza

 

Dzień 15 grudnia 1990 roku mieszkańcy Brześcia nad Bugiem, a zwłaszcza mieszkający tam Polacy zapamiętają na długo. Był on swoistym polskim świętem w tym mieście. Tego dnia długo oczekiwany Polski Uniwersytet Ludowy w Brześciu, powstał po 6-miesięcznych wysiłkach Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowege Polaków im. R.Traugutta m. Brześcia i obwodu brzeskiego oraz Fundacji Pomocy Szkołom Polskim i Placówkom Kulturalno-Oświatowym im. T. Goniewicza z Lublina. Tego pamiętnego dnia na uroczystą inaugurację Uniwersytetu przybyło ponad 150 osób z Brześcia i Zachodniej Białorusi. Uroczystość zainicjował prezes Stowarzyszenia doc. Michał Dobrynin. W swoim wystąpienia po powitaniu przybyłych gości, mówił o genezie Uniwersytetu, jego roli w kształtowaniu elit i związków ziem położonych za Bugiem z uniwersytetami na ziemiach polskich i w Europie Zachodniej.
Podstawowy inauguracyjny wykład wygłosił prof. dr Zygmunt Sułowski z Katolickiego Uniwer­sytetu Lubelskiego pt. "Skąd nasz ród. Dzieje pogranicza polsko-blałorusko-litewskiego". Prezes Fundacji Józef Adamski przedstawił wysiłek Fundacji na rzecz Polaków w ZSRR, omówił Elementarz i plan dalszych prac. Wystąpienie to przerywane było oklaskami zebranych. Z kolei mgr Krystyna Chruszczewska w ramach zajęć kulturalnych przedstawiła bardzo interesująoy program Bożonarodze­niowy w oparciu o "Betlejem Polskie", dramat Lucjana Rydla.
W trakcie otwarcia Uniwersytetu głos zabierali również i inni zaproszeni na tę uroczystość goście, a mianowicie znany poeta białoruski Mikołaj Prokopowicz, który nawiązywał w swoim serdecznym wystąpieniu do problemu wspólnych korzeni miesz­kańców tego obszaru. Wystąpił również wikariusz generalny diecezji pińskiej, długoletni kapłan o ogromnym autorytecie i zasługach dla Kościoła katolickiego i polskości na tym terenie - ks. prałat Kazimierz Świątek. W swoim wystąpieniu ks. Świątek wskazywał na podstawową rolę tego Uniwersytetu w odrodzeniu moralnym i duchowym Polaków w ZSRR. Szczególnie wzruszającym momen­tem inauguracji był program recytatorski wykona­ny przez dzieci z rodzin polskich, żyjących w Brześciu, przygotowany przez p. Alinę Godunow w orarciu o teksty elementarza H. Metery "Czytam po polsku", wydanego przez Fundację.
W przerwach zajęć uczestnicy zwiedzili wysta­wę "Katyń", przygotowaną przez PSKO w Brześciu. Można było również nabyć pomoce dydaktyczne, kalendarze i prasę, m.in. naszą "Ziemię Lidzką". W trakcie rozmów w kuluarach, pomiędzy uczestnikami inauguracji podnoszono problem pilnego wy­dawania lokalnego polskiego czasopisma dla Brześcia pt. "Ziemia Brzeska", inicjowanego także przez Stowarzyszenie i Fundację.
Następnego dnia, w niedzielę 16 grudnia, na wspólnej Mszy św. odprawianej przez ks.Tadeusza Olszewskiego modlono się o trwałe wartości powołanego Polskiego Uniwersytetu Ludowego w Brześciu.
Podczas inauguracji działalności Uniwersytetu powołano również władze tej nowej polskiej placówki oświatowej na Białorusi. Rektorem został wybrany ze strony Stowarzyszenia doc. dr Wiktor Pleskacz, natomiast funkcje prorektorów objęli doc. dr Tamara Kabot z Brześcia i dr Jan Skarbek z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (prorektor do spraw programowych). Ponadto we władzach Uniwersytetu zasiadają: doc. dr Michał Dobrynin i doc. dr Włodzimierz Miłaszkiewicz z Brześcia oraz p. Józef Adamski, prezes Fundacji i inne osoby.
Chcielibyśmy przy okazji przedstawić po krotce naszym Czytelnikom, czym jest Polski Uniwersytet Ludowy w Brześciu i czym będzie się zajmował.
Jak każda placówka naukowa, brzeski Uniwer­sytet Polski zamierza przede wszystkim kształcić Polaków, żyjących w ZSRR i pomagać polskim organizacjom w kultywowaniu i rozwijaniu pols­kości, wszędzie tam, gdzie pragną tego lokalne społeczności polskie rozsiane po dużych obsza­rach Związku Radzieckiego. Program całościowy działalności Uniwersytetu jest na razie w op­racowaniu, ponieważ twórcy tego przedsięwzię­cia pragną się zapoznać dokładnie z miejscowymi potrzebami Polaków w zakresie polskiej oświaty i kształcenia kadr.
Problemy, którymi będzie zajmować się Uniwersytet, muszą uwzględniać perspektywę ziem dawnej Korony, Litwy i Rusi. Problematyka działalności skupiać się będzie wo­kół kilku działów, pierwszoplanowych dla Polaków i polskości na tym terenie.
Są to: dział historyczny, rozumiany bardzo szeroko, uwzględniający również problematykę religii i różnych wyznań, dział literatury, omawiane mają być również problemy współczesnego świata, z położeniem szczególnego nacisku na nauczanie Jana Pawła II z uwzględnieniem takich momentów, jak prawa człowieka polityczne i ekonomi­czne. Innym działaniem, który będzie tema­tem zajęć, są zagadnienia tolerancji, współ­życia rożnych wyznań w przeszłości i obec­nie. Główną rolę tego Uniwersytetu upat­rują jego twórcy w oddziaływaniu tej pla­cówki na rozwój kultury polskiej na tym terenie i przywracaniu jej polskości. Moż­na to będzie osiągnąć przez odpowiednio szybkie szkolenie kadr. Jednocześnie powi­nno tworzyć się bazę dla Uniwersytetu w terenie poprzez stworzenie sieci bibliotek z podstawowym księgozbiorem humanistycznym. Odbywałoby się to np. w oparciu o kościoły katolickie. Zachodzi również potrzeba po­wołania amatorskich teatrów ludowych w te­renie. Prelegenci powinni wyjeżdżać również w teren, by obsługiwać tych, którzy, ze względu na brak możliwości dojazdu do Brześcia nie mogą osobiście stawić się na zajęciach lub by spopularyzować pewne te­maty. Przy okazji organizatorzy chcą stworzyć możliwość wyjazdów do Polski w celu poszerzania zakresu wiedzy kursantów.
Obok działalności oświatowej Uniwersy­tet prowadzić będzie pracę naukową, obrazującą historię i dzień dzisiejszy Polaków w ZSRR. Myśli się również o wydawaniu skryptów i prac naukowych.
Jak więc widać Polski Uniwersytet Ludo­wy w Brześciu jest zamierzeniem bardzo ambitnym i pierwszym tego typu od wielu lat na tym terenie. Już obecnie zaplanowano zajęcia do połowy roku 1991, których kul­minacją ma być organizowana na przełomie maja i czerwca sesja popularnonaukowa pt. "Powstanie styczniowe. Romuald Traugutt". Przybędą na nią znani naukowcy z Katolic­kiego Uniwersytetu Lubelskiego i miejscowi pracownicy naukowi.
Wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej, jakże ważnej placówki, życzymy jak najwięcej satysfakcji z jej działalności i sukcesów w ich pracy naukowo-oświatowej. My ze swojej strony będziemy się starali na bieżąco informować naszych Czytelników o dalszych planach i pracach Uniwersytetu.

 

Robert Kuwałek

Komunikat Polskiego Uniwersytetu Ludowego w Brześciu

Wykłady i zajęcia Polskiego Uniwersytetu Ludowego odbywają się w soboty i niedziele w połowie każdego miesiąca od godz. 16,00 w Auli Biblioteki Obwodowej,  Brześć,  Bulwar Kosmonautów 48. Zapraszamy!